Kobieto, boski diable…
Wizerunki kobiet w projektach scenograficznych z kolekcji Muzeum Śląskiego w Katowicach

04 lutego 2022 r. – 03 kwietnia 2022 r.
Muzeum Śląskie w Katowicach
Kuratorka: Sylwia Ryś

Wystawa prezentuje fenomen tworzenia postaci scenicznej i funkcję kostiumu w tym procesie. Jest on nie tylko transpozycją literackiego opisu na formę wizualną, ale też złożonym aktem twórczym, który przenosi akcent z relacji aktor-reżyser-postać na relację aktor-kostium-postać. Z tego względu narracja wystawy nie koncentruje się na poszczególnych realizacjach, ale na projekcie scenograficznym jako wizualnej formie zapisu wspomnianego procesu budowania postaci. Kluczowy etap pracy scenografa – tworzenie projektu, stanowiącego punkt wyjścia do dalszych działań, jest najczęściej niedostrzegalny dla widzów – zarówno teatralnych, jak i publiczności wystaw. Ten zróżnicowany na tym etapie metodologicznie i formalnie akt twórczy został zaprezentowany na ekspozycji poprzez prace autorek projektów kostiumów damskich, których liczna kolekcja w zbiorach Muzeum umożliwia nie tylko przedstawienie rozmaitych interpretacji wizerunku postaci kobiety, ale również ukazanie charakterystycznych dla twórczości poszczególnych artystek technik projektowania. Na wystawie możemy zobaczyć prace Zofii Wierchowicz, Barbary Ptak, Ewy Nahlik, Liliany Jankowskiej, Jadwigi Mydlarskiej-Kowal, Małgorzaty Słoniowskiej, Doroty Morawetz, Elżbiety Terlikowskiej, Barbary Jankowskiej.

W historii teatru granie postaci kobiecych, w stopniu dużo większym niż męskich, wiązało się z wieloma obostrzeniami obyczajowymi i zwyczajowymi, które miały wpływ na kostium teatralny oraz sposób jego prezentacji na scenie. Współcześnie mamy do czynienia z recepcją tych zjawisk – grą z dawnymi konwencjami, ale także z ich dekonstrukcją i zanegowaniem. Kostium teatralny przechodził ewolucyjną transformację, wynikającą ze zmian konwencji, stylów gry aktorskiej, konstrukcji spektaklu, a ostatecznie – ze zmiany postrzegania jego roli w tworzeniu postaci scenicznej. W jego projektowaniu inspiracją są zarówno odwołania do historycznych konwencji teatralnych, jak i nawiązania do współczesnych kierunków plastycznych; przetworzenia dawnej, ale i obecnej mody. Kostium, będąc znakiem plastycznym, może stanowić zarówno element przestrzeni, jak i funkcjonować jako niezależny obiekt. Stał się medium zdolnym do przekształcenia artystycznego wizerunku aktora w postać, oddziałującym swoim znaczeniem, ale i formą, na widza.