Muzeum – Zamek Górków w Szamotułach kolejny już raz proponuje publiczności wystawę prezentującą dorobek artystów z innych regionów Polski. Tym razem w Szamotułach można zobaczyć wyroby ceramiczne powstałe w Iłży. Ekspozycję „Atlas ptaków ceramicznych Iłży” tworzy około dwustu pięćdziesięciu figurek ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Iłży, Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie oraz kolekcji prywatnej Łukasza Babuli.

Iłża to niewielkie, niespełna pięciotysięczne miasteczko położone w pobliżu Radomia, na północnych krańcach Wyżyny Kieleckiej (kiedyś w granicach województwa kieleckiego, obecnie mazowieckiego). Słynęło z wyrobów ceramicznych produkowanych tu już od średniowiecza oraz z fabryki fajansu założonej w XIX wieku przez Lewi Zeliga Suterlanda (pradziadka poety Bolesława Leśmiana). Tradycje ceramiczne oraz bogate złoża gliny sprzyjały rozwojowi garncarstwa, które miało wymiar użytkowy. Dopiero w XX wieku nabrało ono charakteru artystycznego.

W Szamotułach wśród artystów reprezentowanych w ekspozycji znaleźli się: Stanisław Kosiarski i jego córka Jadwiga, Wincenty Kitowski, Konstanty Ciepielewski, Stanisław Paluszkiewicz, Franciszek Wilhem Godzisz i Helena Luba.

Wystawa Atlas ptaków ceramicznych Iłży

Wystawa Atlas ptaków ceramicznych Iłży

Najstarsze spośród pokazywanych na wystawie prac powstały w latach 30. XX wieku i są dziełem Stanisława Kosiarskiego (1894-1939). Większość z nich to obiekty stosunkowo niewielkie – filigranowe wręcz, choć nie brakuje i bardziej „okazałych” w odniesieniu do rozmiaru. Figurki pojedyncze zestawiono ponadto z formami rozbudowanymi, które w istocie składają się z kilku figurek. Uwagę przykuwają głównie detale, w tym miniaturowe elementy tworzące pióra, które w sposób niezwykły budują „przestrzenność” figurek. Ale „iłżeckie ptaszki” to też malarskie arcydzieła – tyle, że w skali mikro – cechujące się subtelnym przenikaniem barw oraz ciekawą kolorystyką.

Wszystkie obiekty wyeksponowano w oświetlonych, przeszklonych gablotach w otoczeniu archiwalnych zdjęć ich twórców oraz samej Iłży. Fotografie tylko z pozoru stanowią jedynie dodatek do wystawy – są bowiem ważnym elementem budującym zarówno klimat ekspozycji, jak i jej historyczne tło.

Atlas ptaków ceramicznych Iłży

Muzeum Zamek Górków w Szamotułach
Wystawa czynna do końca 2025 r.