(…) wesoły jestem zewnątrz, szczególniej między swoimi (…), ale w środku coś mnie morduje – jakieś przeczucia, niepokoje, sny albo bezsenność – tęsknota – obojętność – chęć życia, a w moment chęć śmierci – jakiś słodki pokój, jakieś odrętwienie, nieprzytomność umysłu, a czasem dokładna pamięć mnie dręczy. Kwaśno mi, gorzko, słono, jakaś szkaradna mieszanina uczuć mną miota!

[fragment listu Fryderyka Chopina do Tytusa Woyciechowskiego, 25 XII 1825, cyt. za: Korespondencja Fryderyka Chopina, tom 1, oprac. B.E. Sydow, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1955, s. 210]

Jerzy Duda-Gracz często rozmyślał nad ideami, historiami, tradycjami i epokami, które dobiegają końca. Trwał w zadumie nad światem, który się zmienia i który nieuchronnie odchodzi. Tego samego doświadczał, słuchając muzyki Fryderyka Chopina. Wrażenie wspólnoty odczuć i wzajemnego oddziaływania do dzisiaj jest bardzo czytelne w pracach z cyklu Chopinowi Duda-Gracz. W swoistym dialogu, który trwa poza czasem.

Cykl dedykowany Fryderykowi Chopinowi jest dziełem wyjątkowym – jedynym na świecie przykładem tak monumentalnego malarskiego myślenia, niespotykanego w skali nie tylko sztuki polskiej, ale i światowej. To również wybitny przykład synestezji, czyli „równoczesnego postrzegania”, w wyniku którego odbieranie wrażeń jednym zmysłem automatycznie wywołuje odczucie poprzez inny zmysł. Ten rozbudowany cykl obrazów to jedyna plastyczna interpretacja zarówno utworów znanych, jak i tych zaginionych. To ponad 300 prac – pełnych rytmu, kolorów, dynamizmu, światła, czułości i szczególnej wrażliwości na naturę – obrazujących 295 utworów jednego z najbardziej cenionych polskich kompozytorów. Wśród nich znajduje się kilkadziesiąt prac (dokładnie 41) nawiązujących do utworów utraconych, znanych tylko ze wzmianek w korespondencji czy z enigmatycznych opisów. Są one niczym półprzezroczyste sztandary, tworzone techniką eksperymentalną na bawełnie, płótnie, lnie, muślinie i innych dostępnych artyście materiałach. Były one przez artystę przypalane, polewane kwasem, celowo destruowane i brudzone, czego efektem jest poczucie nierealności przedstawienia oraz wrażenie zanikania. Sztandary tracą materialność i niemal się rozpadają, a jednak na wietrze mogą falować i tańczyć. Na niektórych można rozpoznać postacie lub kształty, na innych – zaledwie powidoki, cienie, pojedyncze dźwięki lub abstrakcyjne kompozycje. Nieprzypadkowa jest ich forma, nawiązująca do elementów występujących w dziełach z wcześniejszego cyklu Obrazy jurajskie, przy tworzeniu którego Jerzy Duda-Gracz po raz pierwszy zetknął się z tematem przemijania.

więcej informacji>>

Kurator: Agata Duda-Gracz, Andrzej Holeczko-Kiehl

Muzyka Fryderyka Chopina towarzysząca wystawie w wykonaniu Janusza Olejniczaka pochodzi z płyt Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, wydanych w serii światowej premiery dzieł wszystkich Chopina na instrumentach historycznych The Real Chopin oraz serii Koncertów zatrzymanych w czasie, będących rejestracją wydarzeń artystycznych festiwali Chopin i jego Europa. www.nifc.pl