Edward Dwurnik: Mojżesz i inni z Rypina

Wernisaż: 06 czerwca 2020 r.
Galeria Raster
Wystawa czynna do: 18 lipca 2020 r.

Prezen­tacja dziesięciu nie­po­kazywanych wcześniej prac na papierze Edwarda Dwur­nika to początek wspólnej pracy z Fundacją Edwarda Dwur­nika nad intrygującym archiwum artysty, w którym motywy i historie znane z obrazów znajdują swoje rozwinięcie lub odwrot­nie – na pozostawionych przez twórcę rysun­kach pojawiają się pomysły i emocje roz­wijane potem w pracach malar­skich. Wybór, który prezen­tujemy jest pod tym względem wyjątkowy. Dwur­nik znany jest z wart­kich malar­skich nar­racji oraz charak­terystycz­nego, żwawego i swobod­nego duktu pędzla. Tu zaś mamy do czynienia z bar­dziej eks­perymen­tal­nym, kon­cep­tual­nym, a zarazem nie mniej żywiołowym podejściem do budowania obrazu. Kluczem do tego wyboru jest tech­nika montażu – zestawianie różnych, z pozoru odległych od siebie wątków i materii.

Uwagę zwracają wyjątkowe prace łączące rysunek z obrazem fotograficz­nym. Ta krótka seria powstała w 1973 roku we współpracy z fotografką Teresą Gierzyńską, prywat­nie żoną malarza. Utrwalone przez nią widoki rodzin­nego Rypina, okolicz­nego krajobrazu, a także detale architek­toniczne sfotografowane pod­czas podróży do Lenin­gradu, powiększone zostały na arkuszach matowego papieru fotograficz­nego z pozostawieniem pustych pól. Zostały one następnie wypełnione przez Dwur­nika figuratyw­nymi rysun­kami. To rzad­kie połączenie mediów jest przykładem inspirującej relacji małżeńsko-artystycznej, ale też daje oryginalny obraz małomiasteczkowego krajobrazu w dobie gier­kow­skiej moder­nizacji. W miej­sce propagan­dowego optymizmu pojawiają się tu apatyczne figury w staroświeckich kostiumach i szare, nie do końca czytelne, fotograficzne tła. Razem – jak aktorzy i scenografia – tworzą one teatralną aurę wyczekiwania i powierz­chow­nej dekoracyjności, za którymi kryje się auten­tyczne napięcie między dwoma światami – realną nudą i biedą prowin­cji oraz sferą aspiracji i fan­tasmagorii o lep­szym, wielkopańskim życiu.

Pokaz dopełniają trzy kom­pozycje kolażowe – rodzaj notat­nika czy też remanentu artysty – które składają się ze szkiców, frag­mentów innych prac, zdjęć, stem­pli, wycinków z katalogów, często o autobiograficz­nym charak­terze. Ukazują one mniej znane oblicze malarza, nie tylko czułego obser­watora społecznych emocji, ale też obsesyj­nego dokumen­talisty montującego swoją opowieść z różnych frag­mentów i strzępów otaczającej rzeczywistości.