Wernisaż: 12 lipca 2019 r.
Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia 1
Wystawa czynna do: 13 października 2019 r.
Kurator: Paweł Polit

Wystawa zaprezentuje twórczość malarską i rysunkową Franciszki Themerson z lat 50. i 60., okresu niezmiernie istotnego w jej biografii artystycznej. To właśnie wtedy krystalizowała się formuła jej malarstwa jako „obrazów bi-abstrakcyjnych”, łączących figurację z badaniem przestrzeni optycznej obrazu. Główna część wystawy obejmie kompozycje olejne artystki, których narracje wyprowadzone są z gęstej, zazwyczaj białej faktury za pomocą dynamicznych przebiegów linii. W obrazach tych sceny z udziałem postaci ludzkich zanurzone są w wieloznacznej i wielorodnej przestrzeni. Część główną uzupełni prezentacja wyboru prac na papierze, zarówno rysunków abstrakcyjnych z cyklu Calligrammes [Kaligramy], badających energetyczne własności linii i koloru, jak rysunków z cyklu Traces of Living [Ślady życia], wiążących ze sobą element anegdoty. Ekspozycja nawiązuje do pierwszej wystawy indywidualnej Franciszki Themerson w Polsce, która odbyła się Galerii Zachęta w 1964 roku, i obejmie wiele pokazanych wówczas prac.

Cechą wyróżniającą kompozycje malarskie i rysunkowe Franciszki Themerson jest ich wymiar czasowy wynikający ze spontanicznego przebiegu linii. Prace te odsłaniają stopniowo swoje narracje, czyniąc odbiorcę świadkiem procesu stawania się obrazu, który wiąże ze sobą zmienność punktów widzenia i układów odniesienia. Obrazy Themerson ukazują sceny kształtujące się w przebiegu linii. Sama artystka określiła przedmiot swojej twórczości w sposób maksymalistyczny jako: wszystkie siły wzrastania i rozwoju, procesy biologiczne i prawa matematyczne, wszystko, czego nauczyliśmy się o tym, w jaki sposób zbudowany jest świat, wszystkie sposoby niszczenia i rozkładu. Cała ta fantastyczna konstrukcja, pośród której krzątamy się, wypełnieni obawami, przyjemnościami, niepokojami i przemocą, radościami i tragediami, głupstwami i złościami.

Prace pokazywane na wystawie pochodzić będą z kolekcji Archiwum Emigracji przy Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Themerson Estate w Londynie.

Wystawie towarzyszył będzie folder z komentarzem kuratorskim Pawła Polita. Przewidziane jest również wydanie bogato ilustrowanej monografii poświęconej twórczości Franciszki Themerson zawierającej teksty Nicka Wadleya w opracowaniu Jasi Reichardt.