Jerzy Treutler. Grafik projektant. Retrospektywa

Wernisaż: 07 sierpnia 2020 r.
Muzeum Plakatu w Wilanowie
Wystawa czynna do: 15 listopada 2020 r.
Kuratorka: Ewa Reeves

Wystawa jest pierwszą tak obszerną prezentacją dorobku Jerzego Treutlera – grafika-projektanta, autora licznych plakatów, ilustracji i opracowań książkowych, twórcę niezapomnianego znaku „Mody Polskiej”, zwanego potocznie „jaskółką”. Liczne druki oraz nigdy wcześniej nie eksponowane projekty, rysunki i szkice koncepcyjne, pochodzą z Archiwum Jerzego i Aliny Treutlerów (AJAT) oraz kolekcji Muzeum Plakatu w Wilanowie.

Jerzy Ryszard Treutler urodził się 31 maja 1931 roku na Kujawach, w miejscowości Beszyn. W 1955 roku ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Grafiki, otrzymując dyplom w Pracowni Grafiki Tekowej, prowadzonej przez prof. Tadeusza Kulisiewicza i jego asystentkę Halinę Chrostowską.

Jego pierwsze realizacje należały do mniejszych form graficznych: rysunków prasowych, ulotek czy wywieszek. Następnie projektował okładki, tworzył ilustracje do książek, wreszcie plakaty o tematyce kulturalnej i społecznej. Uprawiał również inne dziedziny grafiki, jak rysunek prasowy i satyryczny, oraz ekslibris. Treutler posiada w swoim bogatym dorobku również rysunki studyjne: sylwetki ludzi, zwierząt, fragmentów architektury w formie odręcznych szkiców, szybkich notatek robionych kredką, ołówkiem i pisakiem. Stanowią one ważną część jego twórczości. Jednak główną domeną aktywności projektowej Jerzego Treutlera, obok ilustracji i grafiki wydawniczej, był i pozostał przez całe życie plakat. Łącznie, w ciągu ponad 50. lat aktywnej pracy twórczej, zaprojektował ponad 200 plakatów.

Jego działalność zawodowa toczyła się trzema torami: indywidualne projektowanie autorskie, nadzór artystyczny oraz działalność rzeczoznawcy, jurora i konsultanta. Jednocześnie przez kilkanaście lat pracował na pół etatu jako doradca, kierownik artystyczny, a wreszcie naczelny grafik w kolejnych instytucjach wydawniczych oraz jako rzeczoznawca Ministerstwa Kultury i Sztuki w dziedzinie sztuki współczesnej. Przez całe życie współpracował jako niezależny projektant z szeregiem znanych wydawnictw. Od 1955 roku był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków, został odznaczony złotą odznaką Związku.

Na zlecenia Centrali Wynajmu Filmów zaprojektował łącznie ok. 90 plakatów, na potrzeby Centralnego Biura Wystaw Artystycznych zrealizował ponad 40 projektów katalogów i kilkadziesiąt plakatów do wystaw indywidualnych i zbiorowych. Dla największego wydawcy – Wydawnictwa Artystyczno-Graficznego, a następnie Krajowej Agencji Wydawniczej – znaczną ilość plakatów o szerokiej tematyce. Należał do wąskiego grona grafików-projektantów, którzy realizowali zamówienia na plakaty cyrkowe.

Jerzy Treutler sporadycznie uczestniczył w konkursach oraz wystawach, jednak jego prace od końca lat 50. XX wieku niemal do chwili obecnej, brały udział w życiu artystycznym i kulturalnym naszego kraju. Prace Jerzego Treutlera pojawiały się w popularnym konkursie na Najlepszy Plakat Warszawy, zdobywając kilka miesięcznych wyróżnień oraz Nagrodę Roku 1970 w dziedzinie plakatu społecznego. Jego plakaty były prezentowane na wystawach zbiorowych polskiego plakatu w ponad 20 krajach, głównie w Europie, ale również poza jej granicami. Wielokrotnie brał udział w najważniejszych imprezach artystycznych: kolejnych edycjach Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie i Biennale Plakatu Polskiego w Katowicach. Uczestniczył również w Międzynarodowym Biennale Plakatu w Lahti (Finlandia) i Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego w Karlowych Warach (Czechosłowacja).

W 1958 roku Treutler zaprojektował logo państwowego przedsiębiorstwa „Moda Polska” – powszechnie znaną „jaskółkę”, która spopularyzowała jego nazwisko wśród wielu klientek i klientów firmy. Powszechnie znany i lubiany znak przywoływany jest jako przykład jednej najlepszych realizacji znaku firmowego w historii polskiej grafiki użytkowej. W 2018 roku z okazji wystawy w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, gdzie „jaskółka” Treutlera stanowiła główny element wystroju ekspozycji.

Wystawie, na której zostanie zaprezentowanych ponad 400 prac Jerzego Treutlera, towarzyszy bogato ilustrowany katalog wystawy pod redakcją kurator wystawy oraz AJAT, Ewy Reeves, według projektu graficznego Patryka Hardzieja. Publikacja, obok licznych fotografii archiwalnych oraz reprodukcji prac, zawiera obszerny wywiad kurator wystawy z Jerzym Treutlerem, oraz eseje zaproszonych autorów: Mariusza Knorowskiego, Zdzisława Schuberta, Nigela Arthura, Patryka Hardzieja.