Wystawa czynna do:
stycznia 2020 r.
Muzeum Narodowe w Krakowie | Dom Józefa Mehoffera

W kwietniu 2019 roku do kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie dołączył kolejny projekt wykonawczy Józefa Mehoffera do witraży w katedrze św. Mikołaja we Fryburgu, karton „Św. Sebastian i św. Maurycy” (1899), który wraz z kartonem „Św. Katarzyna i św. Barbara”, zakupionym przez MNK w ubiegłym roku, współtworzy projekt uznawanego za arcydzieło sztuki monumentalnej witraża „Męczennicy” (1898-1901).

Witraże w katedrze św. Mikołaja we Fryburgu to dzieło życia Józefa Mehoffera, realizowane od roku 1895 przez ponad czterdzieści lat, dzieło powszechnie znane i cenione, dzięki któremu stał się on jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów w Europie.

Witraż „Męczennicy”, eksponowany na Powszechnej Wystawie Światowej w Paryżu w 1900 roku, nagrodzony został złotym medalem. Był to od ponad dwudziestu lat pierwszy, spektakularny sukces polskiego artysty na Salonie.

To pierwsze z monumentalnych dzieł Mehoffera, w którym tak silnie uwidaczniają się cechy Art Nouveau. O jego wielkiej dekoracyjności przesądza bogactwo wypełniających go, stylizowanych motywów. Jednym z najważniejszych środków wyrazu jest tu dekoracyjna, ekspresyjna linia.

Centralną część scen jego środkowej partii wypełniają wyobrażenia chrześcijańskich męczenników z przełomu III i IV wieku, podejmujących decyzję o odmowie wyparcia się wiary, jednoznaczną z wyborem śmierci.

W kompozycji „Św. Sebastian i św. Maurycy” po lewej stronie Mehoffer przedstawił św. Sebastiana; w trakcie montażu okna witrażowego, kwaterę poświęconą temu świętemu osadzono ostatecznie po prawej. Św. Sebastian (zm. ok. 288 ) był centurionem, zapewne dowódcą straży przybocznej cesarza Dioklecjana. Za wyznawanie wiary w Chrystusa został skazany na śmierć – przywiązano go do pala na placu ćwiczeń i zamieniono w żywy cel. Św. Maurycy (zm. ok. 285 lub 302), wyobrażony po prawej, był dowódcą Legii Tebańskiej, która wchodziła w skład armii cesarza Maksymiliana zdążającej na północ przez Alpy, by zmierzyć się z Galami. Sześciotysięczna Legia została zmasakrowana za odmowę oddania hołdu bóstwom pogańskim.