Od początku XX wieku w Polsce możemy zaobserwować niezwykłe zainteresowanie rzeźbiarstwem wśród młodych kobiet, dyscypliną, która, z racji wymaganego wysiłku fizycznego, brudu i kurzu, uchodziła wciąż za typowo męską. Przyglądając się karierom wielu rzeźbiarek z początku XX wieku nie sposób nie przeanalizować kwestii związanej z ich wykształceniem. W Warszawie od 1904 roku kobiety mogły studiować w Szkole Sztuk Pięknych, zaś w Krakowie dopiero od 1920. Wcześniej mogły się uczyć tylko w prywatnych szkołach oraz w pracowniach artystów. Fakt ten w dużej mierze przyczynił się do poszukiwania sposobów kształcenia zagranicą. Paryż, od końca XIX wieku pełnił rolę artystycznej stolicy świata. Osobowością rzeźbiarską, która przyciągała wiele polskich artystek, był Antoine Bourdelle, profesor Académie de la Grande Chaumière.

Antoine Bourdelle, Odpoczywająca rzeźbiarka – wersja duża (Femme sculpteur au repos – grande) | 1905–1908, Musée Bourdelle, Paryż

Mika Mickun, Kobieta siedząca na cokole | 1929, Muzeum Narodowe w Warszawie

Bourdelle dla Polaków był postacią mającą szczególne znaczenie, jako aktywy orędownik dążeń Polski do niepodległości i twórca pomnika Adama Mickiewicza w Paryżu. Uczyło się u Bourdelle’a wiele wybitnych polskich artystek, które swoją twórczością i sukcesami, także na arenie międzynarodowej, wpisały się na stałe w historię sztuki m.in.: Jadwiga Bohdanowicz, Janina Broniewska, Luna Drexler, Helena Głogowska, Maria Lednicka-Szczytt, Kazimiera Małaczyńska-Pajzderska, Olga Niewska, Mika Mickun, Zofia Trzcińska-Kamińska. Bourdelle był cenionym rzeźbiarzem i pedagogiem, który starał się nie narzucać swojej wizji, ale inspirować.

Wystawa będzie ukazywać twórczość wybranych artystek, nie tylko rzeźbiarek, ich związki ze sztuką mistrza, poszukiwania własnej, indywidualnej drogi, różnorodność form, materiałów i tematów. Ekspozycję wzbogacą fotografie archiwalne i dokumenty.

Wystawa Kierunek Paryż. Polskie artystki z pracowni Bourdelle’a to druga wystawa z cyklu – po ekspozycji Bez gorsetu. Camille Claudel i polskie rzeźbiarki XIX wieku (zrealizowana w 2023 r. w MNW) – przygotowana w ramach projektu badawczego Polskie rzeźbiarki XIX–XX wieku, realizowanego we współpracy z Musée Rodin w Paryżu, Musée Camille Claudel w Nogent-sur-Seine i Musée Antoine Bourdelle w Paryżu.

Helena Zielińska, Popiersie kobiety | ok. 1930, Muzeum Narodowe w Warszawie

Wanda Jurgielewicz, Matka Boska depcząca węża | lata 20. XX wieku (?), kolekcja Marii i Tobiasza Kowalczyków, fot. Marek Gardulski

Kierunek Paryż.
Polskie artystki z pracowni Bourdelle’a

9 maja – 26 października 2025
Muzeum Narodowe w Warszawie | Muzeum Rzeźby w Królikarni
Autorka scenariusza i kuratorka wystawy: Ewa Ziembińska
Współpraca kuratorska: Alicja Gzowska