Trudne niebo

Wernisaż: 18 września 2020 r.
godz. 18:00
Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu
Wystawa czynna do: 11 października 2020 r.
Kuratorzy: Krzysztof Mazur, Mateusz Kozieradzki

Artyści i artystki: Katarzyna Adaszewska, Witold Bargiel, Elżbieta Jabłońska, Jacek Jagielski, Magda Karłowicz, Sebastian Kłosowski, Iwona Liegmann, Małgorzata Łojko, Małgorzata Kopczyńska, Stanisław Kośmiński, Alicja Majewska, Tomasz Matusewicz, Krzysztof Mazur, Małgorzata Mazur, Zbigniew Mikielewicz, Anita Oborska-Oracz, Paweł Otwinowski, Marcin Plichta, Kazimierz Rochecki, Mirosława Rochecka, Aleksandra Sojak-Borodo, Maciej Szańkowski, Arleta Szatkowska, Piotr Tołoczko, Zygmunt Trześniowski, Maciej Wierzbicki, Małgorzata Wojnowska-Sobecka

W podtoruńskiej wsi Biskupice z roku na rok coraz wyraźniej zarysowuje się strefa Kultywacji Artystycznej Planta, zaznaczając powoli swoją obecność w przestrzeni kulturotwórczych zjawisk. W 2019 roku odbyło się w niej dwuetapowe spotkanie twórcze pod tytułem Palcem po niebie, a w tym roku pracom przyświecało hasło Trud. Wystawa Trudne niebo stara się powiązać te dwa wątki w całość.

Patrząc w niebo, odczuwamy ogrom przestrzeni kosmicznej, która pobudza wyobraźnię, a może raczej ją przekracza, kiedy zdajemy sobie sprawę z tego, że żadne doświadczenie empiryczne nie przystaje do współczesnej wiedzy o kosmosie. Trudno jest nam mierzyć się z nieskończonością ze względu na nasze ograniczenie w czasie i przestrzeni. Robimy to jednak, wyłuskując sensy symboliczne, charakterystyczne zwłaszcza dla stanów duchowego uniesienia. Przeżywana wzniosłość i mentalne ukierunkowanie ku górze oznaczają wzrost i rozwój. Pojemna przestrzeń nieba jest przyjazna dla naszych duchowych rozterek, rozważań dotyczących celów i sensów.

Trud, jako temat, zwykle występuje w perspektywie osobistego doświadczenia, choć może być rozszerzony na różne płaszczyzny działalności społecznej. Trud podejmowany może być w akcie wolnej woli podczas dążenia do wyznaczonego celu bądź poczucia odpowiedzialności i empatii, ale może też występować pod postacią determinizmu i uwikłania.

Pomijając pewne niuanse, „trud” jest słowem w miarę jednoznacznym, zaś słowo „niebo” może być rozumiane różnie w zależności od kontekstu: meteorologicznego, astronomicznego, astrologicznego, religijnego, ekologicznego, psychologicznego.
Nauka przybliża nam niebo i oddala jednocześnie. Im dalej sięgamy instrumentami poznawczymi, tym bardziej przekonujemy się o złożoności wszechświata. Tradycyjnie jednak zawężamy rozumienie słowa „niebo” do nieboskłonu rozpościerającego się nad naszymi głowami, a więc nad naszą Ziemią. Poza widzialnym nieboskłonem mamy jeszcze inne niebo – niewidzialne, mistyczne. Odczuwając marność naszego życia, lokujemy w niebie nadzieje o naszej wyjątkowości, nagrodzonej życiem wiecznym w realnym, ale niewidzialnym świecie. Większość wyznań religijnych (a istnieje ich podobno ponad 5 tysięcy) wskazuje na niebo jako miejsce święte, zamieszkałe przez istoty duchowe. Trudność rodzą różnice w wyobrażeniach i niski stopień tolerancji.

Tytuł Trudne niebo wskazuje na dużą złożoność tematu wystawy. Z niebem mamy problem, tak jak mamy problem z wiarą i z wiedzą. Ich głód nigdy nie jest zaspokojony. Sztuka od zawsze z tego korzysta.