Pałac Sztuki w Krakowie jest siedzibą powstałego w 1854 r. Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych – najstarszego w tej części Europy. Po wieloletnich staraniach stworzenia nowej siedziby, koniecznej ze względu na ograniczo­ność miejsca, po rozważeniu licznych koncepcji, Towarzystwo otrzymało w 1897 r. w zamian za „Lituanię” Grott­gera miejsce pod budowę Pałacu na skraju Placu Szczepańskiego.

22 kwietnia 1898 r. sąd konkursowy na czele z Prezesem TPSP Edwardem hr. Raczyńskim wybrał spośród 10 nadesłanych prac projekt opatrzony godłem „Z ży­wymi naprzód”, młodego i mało znanego jeszcze architekta Franciszka Mączyńskiego. Choć trudny do realizacji, projekt ten spełniał założenia konkursu: „gmach Towarzystwa powinien odznaczać się oryginalnością pomysłu i wnosić coś nowego do fizjonomii miasta”. Budowę Pałacu Sztuki rozpoczęto 26 czerwca 1899 r. i do końca tego roku zdołano go nakryć dachem. Przez całe lato 1900 r. gmach dekorowano zewnętrznie i wewnętrznie, wyposa­żano go, borykając się z istotnymi trudnościami finansowymi. Jednakże już 11 maja 1901 r. Prezes Edward hr. Ra­czyński mógł uroczyście otworzyć Pałac w obecności rektorów, ziemiaństwa, artystów i generalicji. Aktu poświęce­nia dokonał ks. kardynał Puzyna.

Pałac Sztuki to znakomity przykład integracji architektury, rzeźby i ornamentyki. Współpraca różnych artystów, przyniosła efekt w postaci dzieła sztuki o zwartej i harmonijnej budowie. Zadecydowało o tym występowanie kilku sztuk w obrębie jednej budowli, zespolonych jednolitymi cechami poszczególnych elementów, rozmaicie nazywa­nymi: secesja, modernizm oraz symbolizm.

Gmach TPSP pomyślano jako monumentalne miejsce kultu sztuki – świątynię sztuki. Do greckiej świątyni na­wiązują elementy jońskie oraz fryz okalający Pałac, natomiast charakter pomnikowy nadają mu umieszczone w ni­szach popiersia. Dominująca nad głównym wejściem, otoczona promieniami głowa Apollina podkreśla tajemni­czą moc artystycznego kunsztu mającego zawładnąć gmachem. Secesyjno-symboliczny styl oraz specyficzna iko­nograficzna treść poszczególnych elementów podkreślają muzealno-wystawową funkcję budowli.