Sylwester Ambroziak. Niewinność

Wernisaż: 22 stycznia 2021 r.
Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu
Wystawa czynna do: 21 marca 2021 r.
Kurator: Wacław Kuczma

Sylwester Ambroziak jest jednym z najwybitniejszych współczesnych polskich rzeźbiarzy. Już od 30 lat bardzo aktywnie wystawia, regularnie zaskakując publiczność i krytykę nowymi pomysłami i zastosowanymi technologiami.

Od początku był artystą osobnym i pewnie już takim pozostanie. Od początku też klarownie ustalił pewien kanon, typ bohatera swoich prac, a także zakres poruszanych tematów. Są to kwestie uniwersalne, nawiązujące silnie do tradycji europejskiej sztuki, ale i nieobojętne na popkulturowe znamiona naszych czasów, oraz angażujące się w najważniejsze współczesne problemy – natury już nie tylko filozoficznej, religijnej czy politycznej, jak na początku, ale także etycznej i społecznej. Warto o tym pamiętać, oglądając jego figury o charakterystycznych negroidalnych, zdeformowanych twarzach, o coraz większych rozmiarach, zdających się rozbijać mury galerii i muzeów, w których są prezentowane.

Na wystawie Niewinność prezentujemy trzy grupy rzeźb oraz filmy animowane. W wyjątkowej przestrzeni sali kolumnowej CSW, mającej wysokość 7,26 metra, zostały podwieszone rzeźby z cyklu Opuszczone (2010–11). To dzieło zupełnie odrębne w całej twórczości artysty; projekt oryginalny i nowoczesny, wykorzystujący tradycyjny warsztat rzeźbiarski w połączeniu z ruchem oraz multimediami (audio i wideo).
Figury, przedstawiające istoty dziecięce, są zestawione w pary. Ukazane w przysiadzie, stykają się ze sobą plecami, co konotuje zarówno ich odwrócenie od siebie, jak i wzajemne wspieranie. Nieokreślone dźwięki, trochę przypominające płacz, wołanie dziecka, trochę odgłosy zwierzęcia, wydobywające się z głośników, potęgują wrażenie wyobcowania.

To jak dotąd najwybitniejsze pod względem artystycznym i mocy oddziaływania dzieło Sylwestra Ambroziaka. Dzieło rzeźbiarskie i multimedialne, atakujące nasze zmysły kompleksowo, dzieło pełne.
Dopełnieniem tej grupy podwieszonych prac są Opuszczone (klęczące) – dwie czarne rzeźby o monumentalnych rozmiarach, przedstawiające klęczących, złączonych głowami malców, oraz rzeźba leżąca, o podobnych wymiarach i barwie. Dramat, jaki rozgrywa się pomiędzy figurami, to dramat złączenia i rozłączenia. Dwie figury stanowią jedność, gdyż ich głowy są złączone. To bliźniaki syjamskie. Żyją razem, ale ich dalsza egzystencja będzie możliwa dopiero po chirurgicznym rozłączeniu. Prą w przeciwstawnych kierunkach, choć nie mogą się samodzielnie rozdzielić. A nawet, gdyby tego dokonali, oznaczałoby to śmierć obu (to chłopcy). Trzecia postać leży obok, niedaleko, na boku, jest już osobno, ale chyba już bez życia. Być może była dopełnieniem, trojaczkiem, ale urodziła się oddzielnie, co normalnie byłoby dlań szczęśliwą okolicznością, ale w tej kompozycji ma wymiar ostateczny – osobno to znaczy bez życia, w niebycie.

Trzecią grupą rzeźb Ambroziaka na wystawie jest Piaskownica (2018): instalacja oparta o konstrukcję stalową, na której, niczym na scenie, umieszczona jest tytułowa piaskownica z prawdziwym piaskiem. Artysta umieścił w niej kilkoro siedzących bobasów, które się tam nie bawią, lecz są w niej uwięzione, a nad stalowym ogrodzeniem ktoś umieścił zwoje drutu kolczastego.

Po raz pierwszy jednak nie rzeźby i instalacje są najważniejsze na wystawie Ambroziaka, lecz jego filmy. Artysta zajmuje się tworzeniem eksperymentalnych animacji już od 10 lat. Animacje są ściśle związane z jego rzeźbami, bo faktycznie mamy do czynienia z ożywionymi projektami rzeźbiarskimi, które „grają” w filmach.
Grupom rzeźb Ambroziaka towarzyszą projekcje na wielkoformatowych ekranach w sali kolumnowej CSW. Pokazujemy następujące filmy: Pokój, Baranek, Mesjasz, Łąka, Sen oraz Niewinne. Ostatni z nich miał oficjalną premierę na naszej wystawie i do jego tytułu nawiązuje również tytuł całej ekspozycji.