Don Kichot Józefa Wilkonia w Białymstoku

30 lipca 2021 r. – 26 września 2021 r.
Muzeum Podlaskie w Białymstoku |
Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego w Białymstoku
Kuratorzy: Ryszard Saciuk, Blanka Wyszyńska-Walczak
____________________________________________________________________

Wystawa dzieł Józefa Wilkonia w Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego w Białymstoku jest ekspozycją niezwykle ważną. Oto w dominium jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy XX wieku, Alfonsa Karnego, prezentowany będzie dorobek artystyczny Józefa Wilkonia, twórcy nam współczesnego. Ci dwaj rzeźbiarze, mimo różnicy pokoleń i doświadczeń płynących z uwarunkowań społecznych, podobnie docenili humanistyczny wymiar sztuki. Troska o prawdę, piękno, szacunek do otaczającego świata to cechy, które łączą tych wybitnych twórców. Forma inspirowana istotą tematu, zredukowana, pozbawiona zbędnej dekoracyjności, zrealizowana w materiale, który doskonale znali, sprawia, że ich artystyczny dorobek jest czytelny niezależnie od miejsca, gdzie jest eksponowany. Trudno przecenić twórczość tych artystów, która mimo różnorodności kulturowej widza pokonuje bariery ludzkich uprzedzeń, wzbudza radość i odsłania piękno natury.

Józef Wilkoń to artysta wszechstronnie utalentowany. Rzeźbiarz, ilustrator książek, malarz, autor scenografii. Tytuł wystawy „Don Kichot Józefa Wilkonia w Białymstoku” zapowiada literackie inspiracje artysty. Dzieło Cervantesa zyskało bogatą interpretację w kilku pokoleniach odbiorców, osiągając wymiar zjawiska społecznego. Józef Wilkoń z okazji czterechsetnej rocznicy śmierci autora, w latach 2015–2016, stworzył nową, niezwykle bogatą kolekcję ilustracji. Punktem odniesienia dla ponad stu malarskich komentarzy był obraz olejny zatytułowany „Don Kichote i Sanczo Pansa” z 1956 roku. Tworząc ilustracje do Don Kichota, Wilkoń zrealizował swoje życiowe marzenie. Zaprojektowana przez niego książka to wybitne osiągnięcie artystyczne, które zyskało uznanie władz Hiszpanii. Uzupełnia ją niewielka część zachowanych prac, która powstała w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. W kolekcji ponad 100 ilustracji znajdują się tytuły: „Pojedynek z Lwem” czy „Walka z wiatrakiem”, wyrażające działania skazane na niepowodzenie. Wilkoń splata realizm z baśniowością, przedstawia świat, który postrzega sercem i tworzy formę zawierającą myśl najdelikatniejszą. W niej widz może odszukać własne doświadczenia, marzenia i rzeczywistość. Artysta dał temu wyraz w cyklu plakatów przedstawiających zwierzęta przyjazne, pojednane w swojej różnorodności i pragnące szacunku. Tak jak Karny był mistrzem tworzenia psychologicznych portretów sławnych ludzi w granicie, brązie i marmurze, tak Wilkoń operując zwykle podręcznymi narzędziami i materiałem, wydaje się mniej szlachetnym, drewnem, uzyskał efekt równie doskonały. Dziełem towarzyszącym prezentacji 30 ilustracji do Don Kichota będzie rzeźba podwójna zatytułowana tak samo jak historyczny już obraz z 1956 roku: „Don Kichot i Sancho Pansa”.

In trinum perfectum to Cervantes, Don Kichot i Wilkoń – przesłanie i zapowiedź zwycięstwa prawdy nad kłamstwem. To synonim tryumfu dobra przywracającego godność ludziom i otaczającej nas naturze w sytuacji, gdy podejmowane próby walki ze złem określane są jako walka z wiatrakami.