Oglądając tę wystawę, prawdopodobnie zaczniecie od zadania sobie pytania: co wiem – jeśli cokolwiek – na temat współczesnej sztuki estońskiej? Dlaczego współczesna sztuka estońska, która tak często „przez Polskę wędruje na Zachód”, tak rzadko się w Polsce „zatrzymuje”?

Moglibyśmy zadawać kolejne pytania. W gruncie rzeczy znajdujemy się w nieco paradoksalnej sytuacji. Jesteśmy sąsiadami – Polacy, Litwini, Estończycy… Bardzo aktywnie komunikujemy się ze sobą w kwestiach politycznych i gospodarczych. A jeśli chodzi o kulturę i sztukę współczesną? W końcu w czasach komunizmu sztuka stanowiła główny symbol naszej współpracy i postępu.

Pozwolę sobie stwierdzić, że wystawa Kaido Ole wypełnia „kolorami” wiele pustych „pól na płótnie kultury”. Chociaż wystawa ta to zaledwie kropla w morzu estońskiej sztuki, nie można odmówić jej kolorystycznego rozmachu i emocjonalności. Mamy tu do czynienia z wyjątkiem z nowoczesnego malarstwa estońskiego. Jeśli znacie co nieco estońskie malarstwo, dzisiaj możecie poczuć jego powiew – nie boję się tego powiedzieć i biorę za te słowa pełną odpowiedzialność. Nie tylko dlatego, że znam Kaido i jego twórczość od lat – braliśmy udział w tych samych wystawach, organizowałem też pokazy jego dzieł. Przez ponad dwadzieścia lat uczestnictwa w przeróżnych projektach siłą rzeczy miałem styczność z pracami innych estońskich artystów. Mogę więc porównać twórczość Kaido (nie tylko malarską) z ich twórczością. Pragnę zaznaczyć, że nie tylko imponuje mi on konsekwencją, podejściem i kreatywnością, ale uważam go też za wiodącego malarza we współczesnej Estonii – pisze jeden z kuratorów wystawy, Arvydas Žalpys.

Kaido Ole jest jednym z najbardziej znanych estońskich malarzy. Urodził się w 1963 w Tallinie. Jego stryjecznym dziadkiem był artysta Eduard Ole. W 1992 Kaido Ole ukończył Estońską Akademię Sztuk Pięknych. W latach 1992–1993 pracował jako instruktor malarstwa w Tallińskiej Szkole Artystycznej, a następnie, do 2010, jako profesor na Estońskiej Akademii Sztuki. Brał udział w licznych wystawach, głównie indywidualnych, jest także zdobywcą wielu nagród i stypendiów.

Ole często pojawia się na własnych obrazach, ale tworzy też osobliwe postacie, powtarzające się w różnych seriach i kompozycjach. Jego twórczość charakteryzuje humor i autoironia oraz krytyczne poczucie absurdu, wynikające z jego tożsamości jako Estończyka, Europejczyka, artysty i obywatela. Jego indywidualna wystawa „Basic” z 2001 została uznana przez historyka sztuki, Andersa Härma, za jedną z najbardziej znanych estońskich wystaw indywidualnych wszech czasów.

Jak dodaje Žalpys: Szczególnie cieszy mnie obecność na wystawie prac z serii „All Together” (Wszyscy razem) oraz obrazu „In Honor of Jonas” (Na cześć Jonasa). Te sceny z codziennego życia artysty (przygotowania do wystawy, integracja autora z obrazem) to więcej niż przeniesienie życia codziennego na płótno. To manifest artystyczny, szacunek dla sztuki, dla kolegów, dla procesu twórczego. To historie, w których chodzi nie tylko o samego siebie, ale tworzone również dla innych. Z zadowoleniem odnajduję w pracach Kaido Ole zainteresowanie twórczością litewskiego malarza Henrikasa Čerapasa, a także emocjonalny hołd złożony malarstwu Jonasa Gasiūnasa. To znak poważania dla kreatywności oraz umiejętności komunikowania się przy jej pomocy.

Chcę także zwrócić szczególną uwagę na pracę „The Band” (Zespół). Nie pamiętam, kiedy zobaczyłem ją po raz pierwszy. Nieważne czy pokazywana jest większa czy mniejsza wersja tego dzieła, ono wciąż „dudni” o ogromnej sile malarstwa, która została wyrażona w bardzo minimalistyczny sposób. Tak to właśnie wygląda.

Wiem, że nikt nie wyjdzie z tej wystawy nieporuszony. Pełne wrażeń spotkania z malarzem i jego wypełnionymi mocą płótnami wciąż przed nami.

Wernisaż: 16 grudnia 2022 r., godz. 19.00
Kuratorzy: Renata Sargalska, Arvydas Žalpys