Muzeum Mazowieckie w Płocku zaprasza na wernisaż wystawy ceramiki „Kruchość rzeczy. Ceramika z kolekcji Grażyny i Wiesława Stachurskich”.

W sali wystaw czasowych przy ul. Kolegialnej 6 zobaczymy blisko 200 znakomitych eksponatów reprezentujących polską ceramikę z jej najlepszego okresu. Obiekty te pochodzą kolekcji Grażyny i Wiesława Stachurskich. Są to obiekty znajdujące się w depozycie i ofiarowane, które Grażyna Stachurska przekazała muzeum w 2023 roku. Niewielka część została wypożyczona na wystawę.

Figurka maselnica, 1921-1926. Fabryka Fajansu Stanisława Mańczaka, Chodzież

Popiersie Hucułki, Fabryka Fajansu w Pacykowie, lata 20-30 XX w.

Przebogata kolekcja Grażyny (1951) i Wiesława Stachurskich (1926–2009) powstawała przez kilkadziesiąt lat, począwszy od czasów drugiej wojny światowej, gdy rodzina Stachurskich mieszkająca we Włostowie niedaleko Ostrowca Świętokrzyskiego zaczęła zbierać produkowaną w pobliskim Ćmielowie porcelanę. Już wcześniej, w okresie międzywojnia, zamawiano z wytwórni do domu rodzinnego zastawę stołową, nieświadomie tworząc początki wyjątkowej kolekcji. Gdy po wybuchu wojny nastoletni Wiesław Stachurski ze swoim ojcem Edwardem odwiedzili ćmielowską fabrykę, rodzinne zbiory powiększyły się o słynne złocone serwisy – Belweder i Kula. W tamtym czasie wytwórnia, produkując niewielkie ilości porcelany, pozbywała się w ten sposób zapasów złota płatkowego, by podobnie jak inne metale kolorowe nie trafiły do rąk niemieckiego okupanta. Wizyta ta stała się kamieniem milowym w życiu młodego Wiesława Stachurskiego i zrodziła w nim wielką pasję do kolekcjonowania. Poczuł też wtedy szczególną więź łączącą go z ćmielowską wytwórnią.

Figurka Siedzący gepard, proj. Mieczysław Naruszewicz, 1965, Zakład Porcelany Stołowej ,,Ćmielów”

Figurka Piesek, 1918-1921, Pracownia Majoliki Artystycznej, Warszawa

Po wojnie Wiesław Stachurski wyjechał do stolicy, aby studiować na Politechnice Warszawskiej, z którą związał swoje przyszłe życie zawodowe. Po ukończeniu studiów w 1951 roku został pracownikiem naukowym uczelni na Wydziale Inżynierii Lądowej. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1975 roku, a profesora zwyczajnego – w 1986 roku. Pełnił funkcję dziekana i prodziekana Wydziału Inżynierii Lądowej, kierował Zakładem Konstrukcji Betonowych w Instytucie Konstrukcji Budowlanych. Był cenionym, szanowanym naukowcem i wychował wiele pokoleń inżynierów. Specjalizował się w inżynierskich konstrukcjach budowlanych i konstrukcjach betonowych.

Przez ten czas wspaniałemu rozwojowi kariery naukowej towarzyszyło kolekcjonowanie ceramiki i pogłębianie o niej wiedzy, któremu poświęcał się z niemniejszym zaangażowaniem. Poszukiwaniu obiektów towarzyszyła nie tylko wielka fascynacja polską ceramiką, ale też poczucie realizowania szczególnej misji – zachowania jej dla przyszłych pokoleń, ocalenia tego, co kruche. Zdobywane przez Wiesława Stachurskiego na targach, w antykwariatach i desach unikalne obiekty reprezentujące rodzimą ceramikę gromadzone były skrupulatnie w niewielkim mieszkaniu w Warszawie. Jednocześnie kolekcjoner zgłębiał wiedzę na jej temat, analizując sygnatury i motywy dekoracyjne.

Zamiłowanie do piękna ceramiki podzielała również Grażyna Stachurska, cierpliwie wspierając w pasji swojego męża. Pochodząca ze stolicy, również ukończyła studia na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Z zawodu była inżynierem budowlanym i pracowała w biurach projektowych dużych warszawskich przedsiębiorstw budowlanych i zakładów przemysłowych. Otoczona figurkami, wazonami, talerzami, serwisami i innymi przedmiotami z ceramiki w swoim domu, czuła się jak w muzeum. Po śmierci męża to ona dba o jego spuściznę i opiekuje się kolekcją.

W 2023 roku po odwiedzinach w Muzeum Mazowieckim w Płocku Grażyna Stachurska postanowiła ofiarować muzeum figurki w stylu new look oraz dwie międzywojenne bombonierki i figurkę Taniec góralski projektu Franciszka Kalfasa z ćmielowskiej wytwórni, a ponad dwieście obiektów przekazać w wieloletni depozyt. Niewielką część wypożyczono na potrzeby wystawy. Znakomity zbiór ceramiki obejmuje prace od XIX wieku aż do lat 60. XX wieku. Są to wyroby reprezentujące zarówno ceramikę artystyczną, jak i ludową. Wiele z nich jest unikatowych i nieskatalogowanych.

Prezentowane obiekty pochodzą ze znanych i cenionych rodzimych wytwórni – Fabryki Wyrobów Fajansowych Jakuba Teichfelda w Pruszkowie, Fabryki Fajansu w Pacykowie, Galicyjskiej Fabryki Wyrobów Szamotowych i Fajansowych w Skawinie, Pracowni Majoliki Artystycznej Andrzeja Wojnackiego i Kazimierza Czechowskiego w Warszawie, Fabryki Fajansu Stanisława Mańczaka w Chodzieży, Wileńskiej Wytwórni Garncarsko-Fajansowej A. Azarewicz i Synowie oraz wielu innych. Wśród prac są również dzieła zaprojektowane przez wybitnych polskich artystów – Stanisława Jagmina, Wacława Bębnowskiego czy Olgi Niewskiej. Jedną z gałęzi kolekcji jest zbiór ceramiki ludowej, obejmującej ceramikę huculską, wyroby Walentego Konopczyńskiego z Bolimowa oraz Franciszka i Leona Neclów z Chmielna na Kaszubach.

Szeroki przekrój kolekcji, w której obecne są zarówno obiekty w stylistyce secesji i art déco, a także reprezentujące design powojenny, licują ze zbiorami muzeum. Wierzymy, że w ciągu najbliższych lat wiele z nich wzbogaci naszą muzealną kolekcję. Dziś zostaną pokazane szerokiej publiczności po raz pierwszy, zgodnie z życzeniem Grażyny Stachurskiej.

Wernisaż: 20 czerwca 2024 r., godz. 17.00
Muzeum Mazowieckie w Płocku
Kuratorka: Aleksandra Woźniak-Adamska