Nad morzem mgieł.
Stanisław Baj. Rafał Borcz

Wernisaż: 23 listopada 2021 r., godz. 18:00

21 listopada 2021 r. – 16 stycznia 2022 r.
BWA Bydgoszcz
Kurator: Danuta Pałys

Tytuł wspólnej wystawy Stanisława Baja i Rafała Borcza w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy nawiązuje do znanego dzieła niemieckiego romantyzmu – Wędrowiec nad morzem mgły. Autor obrazu – Caspar David Friedrich w swoim doświadczeniu obcowania z naturą wskazywał na potrzebę samotności. Przebywanie w bliskości z naturą, postrzeganą z perspektywy konkretnego miejsca na ziemi, wytycza również drogę malarstwu Stanisława Baja i Rafała Borcza.

Samo miejsce traktowane jest przez nich jako obiektywny punkt obserwacji natury, który pozwala na odkrywanie jej tajemniczości i majestatu, a przez to również na poznawanie samego siebie. Obrazy Stanisława Baja – zakładane szeroko, szybkimi, pionowymi pociągnięciami pędzla – z założenia rodzą się w plenerze – od wielu lat w tym samym miejscu – na niewielkim skrawku terenu położonego nad samym Bugiem, w pobliżu Dołhobrodów. Powstają z zachwytu nad przyrodą, ale też z potrzeby poszukiwania uniwersum. W swych wielokrotnie powtarzanych widokach rzeki artysta w swobodny sposób przechodzi niekiedy do abstrakcji – monochromatyczna, prawie czarna powierzchnia płótna ożywiona zostaje jedynie delikatnym błyskiem światła. Z kolei Rafał Borcz wspomina o niedostępnym, odciętym od świata miejscu w Bieszczadach, które od trzydziestu lat jest inspiracją dla jego malarstwa. Powtarzające się motywy, jak: jezioro z pojedynczym rzędem drzew i pozostawioną na brzegu łódką, klucze odlatujących ptaków, śpiący wilk, siedząca na gałęzi sowa – tworzą rozpoznawalną dla Rafała Borcza „ikonografię”. Artystę interesuje wyrażanie zmienności zjawisk natury, pór roku, próba oddania trudnej do określenia godziny dnia – tuż przed zapadającym zmierzchem lub wschodem słońca. Wyciszone pejzaże Rafała Borcza – o bardzo subtelnym rysunku – malowane są w pracowni, jako medytacja nad otaczającą rzeczywistością. Pomimo odmiennych koncepcji artystycznych obydwu malarzy zarówno u Stanisława Baja jak i Rafała Borcza znaleźć można to samo refleksyjne spojrzenie na naturę, z jednej strony budzącą zachwyt i skłaniającą do kontemplacji, a z drugiej – wywołującą grozę, nieokiełznaną.
Danuta Pałys

Stanisław Baj – urodzony w 1953 w Dołhobrodach nad Bugiem na Podlasiu. Studia w latach 1972-1978 na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem profesorów: Michała Byliny, Jacka Siennickiego i Ludwika Maciąga. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w pracowni prof. Ludwika Maciąga. Od 1982 dydaktyk na ASP w Warszawie. W latach 2005-2012 prorektor ds. studenckich i naukowych. Obecnie jest profesorem Wydziału Malarstwa macierzystej uczelni i prowadzi pracownię dyplomującą malarstwa dla studentów od II do V roku. Mieszka we wsi Dołhobrody nad Rzeką Bug. Autor ponad 100 wystaw indywidualnych w kraju i za granicą. Uczestniczył w ponad 100 wystawach zbiorowych. Prace artysty znajdują się w zbiorach muzeów polskich oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą. Artysta wystawia głównie malarstwo i rysunek. Początkowo malował sceny rodzajowe inspirowane życiem wsi i naturą. Od lat 80. XX w. jego twórczość to pejzaż, głównie rzeka Bug oraz portret. Obrazy mają cechy uniwersalne a zarazem symboliczne, zwłaszcza liczne portrety matki artysty oraz zakola dzikiej rzeki Bug, malowane wprost z natury, od realistycznych po abstrakcyjne. Jest laureatem prestiżowej nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego za rok 2019, przyznanej przez Okręg Gdański ZPAP.

Rafał Borcz jest absolwentem Wydziału Malarstwa na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie w 1999 r. otrzymał dyplom z wyróżnieniem w pracowni malarstwa prof. Leszka Misiaka. Obecnie na macierzystej uczelni prowadzi Pracownię Rysunku. Artysta ma na koncie kilkanaście wystaw indywidualnych, a także uczestniczył w kilkudziesięciu zbiorowych.
W 2000 r. otrzymał Stypendium Twórcze Miasta Krakowa, a pięć lat później Stypendium Fundacji Grazella. W 2001 został laureatem Grand Prix 35. Ogólnopolskiego Konkursu Malarstwa „Bielska Jesień”. Na tym samym biennale zdobywał też dwukrotnie Nagrodę Publiczności, w 2005 regulaminowe wyróżnienie, oraz w 2013 r wyróżnienia Gazety Wyborczej i Artinfo.pl. W 2007 r. Borcz otrzymał 1. Nagrodę na XXI Festiwalu Malarstwa Współczesnego w Szczecinie. Niezależnie od tego artysta był nagradzany i wyróżniany także na innych konkursach praz pokazach (m.in. „Obraz Roku”, „Triennale Grafiki Polskiej”, „Lexmark European Art Prize”, „Animalis”). Zajmuje się malarstwem, rysunkiem, rzeźbą i fotografią.