Sztukosłowiańskość.
Słowiańszczyzna w polskim malarstwie,
rysunku i grafice od XIX w.

7 maja – 31 październik 2021
Muzeum Początków Państwa Polskiego
w Gnieźnie

Więcej informacji »

Wystawa „Sztukosłowiańskość” to ponad 200 obrazów, grafik i rysunków przeszło 70 twórców, udostępnionych przez 22 muzea i kolekcje prywatne, większość nieeksponowana wobec szerszej publiczności. Retrospektywa i współczesne interpretacje słowiańskości w twórczości m.in. Wojciecha Gersona, Włodzimierza Tetmajera, Ludwika Stasiaka, Zofii Stryjeńskiej, Mariana Wawrzenieckiego, Stanisława Jakubowskiego, Stefana Mrożewskiego, Franciszka Walczowskiego, Franciszka Frączka, Michała Byliny, Jerzego Przybyła, Hanny Doli czy Natalii Rex.

Obrzędy, zwyczaje, wierzenia, ludowość, kontakt z naturą, bajeczna przeszłość, mitologia, legendy, a może sceny historyczne z okresu pierwszych władców polskich – w czym przejawia się „słowiańskość”, co znaczy, co określamy jako „słowiańskie”? Artyści podejmowali te motywy wielokrotnie, choć zazwyczaj nie stanowiły głównego źródła ich twórczości. Zainteresowanie słowiańskim dziedzictwem wzrosło w XIX wieku, kiedy sztuki plastyczne i literatura mocno z sobą korespondowały.

Jeszcze silniej nawiązanie do tradycji słowiańskich zarysowało się w polskiej sztuce u progu XX wieku, zwłaszcza w dwudziestoleciu międzywojennym. Obecnie od kilkunastu lat widać ponowne ożywienie tej tematyki w sztukach plastycznych. Wiele z prezentowanych prac można potraktować jako ilustracje (do dziejów, do legend, obyczajów ludowych), oddające indywidualny temperament twórców, postrzeganie słowiańskiej dawności, choć nie brak i aluzji do ówczesnej rzeczywistości. Ekspozycja obejmuje kilka pokoleń twórców: zmieniało się w czasie rozumienie historii i powinności artysty wobec społeczeństwa. Są na wystawie dzieła twórców eksplorujących tę tematykę, w słowiańskich korzeniach widzący siłę dla swej sztuki, ale są też prace, które wiążemy ze słowiańskością poprzez obrazowanie natury, przyrody czy legendarnej przeszłości Polski.

Na wystawie prezentowane są obrazy, rysunki, grafiki, także te zawarte w książkach – wypożyczone z wielu instytucji w kraju i ze zbiorów własnych – powstałe na przestrzeni ostatnich ponad 200 lat.

Wystawa obejmuje ponad 200 prac przeszło 70 twórców. Jest to obszerny wybór, ale jednak wybór, który może stać się punktem wyjścia, inspiracją do własnych poszukiwań sztukosłowiańskości.

Instytucje i osoby prywatne użyczające prace: Muzeum im. prof. Stanisława Fischera w Bochni, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Narodowe w Kielcach, Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Muzeum Okręgowe w Lesznie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, a także Galeria BWA „U Jaksy” w Miechowie, Hanna Dola, Natalia Rex oraz ze zbiorów prywatnych.

Patroni medialni wystawy:
TVP Kultura, TVP 3 Poznań, Radio Poznań, Radio PLUS Gniezno,
Kultura u podstaw, NiezlaSztuka.net, Slowianskosci.pl