- To wydarzenie minęło.
Wilno, Vilnius, Vilne 1918-1948. Jedno miasto – wiele opowieści
24 maja 2023 – 3 września 2023
Wystawa prezentuje wizerunek Wilna w wyjątkowo powikłanym okresie historycznym poprzez obrazy, grafiki, zdjęcia i inne prace stworzone przez współczesnych. W latach 1918–1948 miasto przechodziło z rąk do rąk – stawało się częścią Polski i Litwy, było okupowane przez hitlerowców i wojska radzieckie. Okupacje i wojny radykalnie zmieniły populację miasta i jego strukturę społeczną oraz głęboko odcisnęły się na materialnej tkance miasta – jego architekturze i urbanistyce.
Siedmioczęściowa narracja wystawy pokazuje, jak artyści ówczesnego wieloetnicznego i wielokulturowego Wilna postrzegali swoje miasto w tamtych czasach. Zbiorczy wizerunek Wilna w dwudziestoleciu międzywojennym stworzyli głównie przedstawiciele kultury polskiej, jednak bardzo ważną jego część stanowią także dzieła artystów litewskich, żydowskich, białoruskich i innych narodowości, które przedstawiają miasto widziane oczami ówczesnych wilnian.
Wystawa prezentuje dzieła wileńskich artystów przechowywane w polskich i litewskich instytucjach dziedzictwa kulturowego. Obok znanych i wielokrotnie przedstawianych dzieł klasyków wileńskiej sztuki, m.in. Ferdynanda Ruszczyca, Jana Bułhaka, Ludomira Śleńdzińskiego, Bronisława Jamontta, Michała Rouby, Jerzego Hoppena, wystawa zawiera także obrazy i grafiki młodszego pokolenia artystów, do którego należą m.in. Hanna Milewska, Józef Horyd czy Hadassa Gurewicz-Grodzka. Niektóre z ich dzieł są prezentowane po raz pierwszy.
Przebłyski awangardy na artystycznej scenie Wilna, uchodzącej za ważny ośrodek neoklasycyzmu, reprezentowane są przez obrazy Vytautasa Kairiūkštisa i jego kolegę Władysława Strzemińskiego, zdjęcia studenta Bauhausu Moi Ver (Mojżesza Raviva-Vorobeihicia), akwarele Benciona Michtoma oraz model słynnego pomnika Adama Mickiewicza autorstwa Zbigniewa Pronaszki. Wizerunek Wilna poszerza rozdział litewski, złożony z pejzaży i portretów Vladasa Drėmy, Antanasa Gudaitisa, Juozasa Mikėnasa, Algirdasa Petrulisa i Adomasa Varnasa. Zwieńczeniem narracji są dzieła zrodzone z nostalgii za utraconym Wilnem, w tym grafiki i obrazy Andrzeja Wróblewskiego, wybitnej postaci polskiej sztuki powojennej, zainspirowane doświadczeniami z młodości spędzonej w Wilnie.
Kuratorzy: Giedrė Jankevičiūtė, Andrzej Szczerski
Koordynatorzy: Ieva Mazūraitė-Novickienė, Katarzyna Pawłowska
Architektura: Magdalena Bujak
Dofinansowano ze środków
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego