Perła secesji, willa pod jabłoniami, bajkowy dom z krasnalem – tak określana bywa Galeria Willa, jeden z najoryginalniejszych i najcenniejszych zabytków łódzkiej architektury. Wzniesiona w latach 1902-1903, według projektu Gustawa Landau-Gutentegera dla łódzkiego przemysłowca Leopolda Rudolfa Kindermanna, ta kameralna rezydencja mieszkalna otrzymała nietypową lokalizację i jeszcze bardziej zaskakującą dekorację. Wciśnięty w zwartą zabudowę śródmiejską obiekt usytuowany został na nieregularnym rzucie wieloboku, otrzymał plastycznie rozczłonkowaną i zróżnicowaną fakturowo bryłę i fantazyjnie łamany dach z licznymi uskokami i kroksztynami.

Uwagę przechodniów przyciągają także dekoracje elewacji: reliefowe przedstawienia roślin i zwierząt, fantastyczne maski i figura krasnala-atlanta w bocznej wieżyczce, portyk wejściowy z kolumnami w kształcie pni jabłoni – wykonane ze sztucznego kamienia, pierwotnie polichromowanego. W podobnej stylistyce utrzymane są dekoracje wewnętrzne, odwołujące się do bujnego świata flory i fauny, obfitości i witalności natury oraz cykliczności pór roku – sztukaterie sufitów zdobiące pomieszczenia parteru, reprezentacyjnego holu głównego oraz piętra. Wystroju dopełnia oryginalna stolarka okien, drzwi oraz schodów, dwa zachowane kominki oraz komplet mahoniowych mebli z zegarem szafkowym w gabinecie pierwszego właściciela domu. Niezwykły klimat tego miejsca budują secesyjne witraże, wykonane z modnych na początku XX wieku amerykańskich szkieł opalizujących, prawdopodobnie przez warsztat Richarda Schleina z Zittau – rodzinnych stron Kindermannów. Umieszczona w półkoliście zamkniętym, wielkim oknie holu postać tańczącej kobiety w serpentynowej pozie to Eos-Jutrzenka, bogini poranka i tańca, zaś pejzaż w oknie saloniku muzycznego przedstawia Jezioro Genewskie z zamkiem Chillon w Szwajcarii, miejsce podróży pierwszych właścicieli domu. Koresponduje z nim malowidło umieszczone w łuku nad arkadą wieńczącą wejście do reprezentacyjnego salonu, przedstawiające wysokogórski krajobraz – nieznanego autorstwa, podobnie jak pozostałe dekoracje Willi.

Z oryginalnego wyposażenia wymienić należy jeszcze fragmenty posadzki w przedsionku wejściowym oraz w podziemiach, pełniących pierwotnie funkcje kuchni i spiżarni, połączonych z górnymi kondygnacjami boczną klatką schodową usytuowaną w wieży. Kindermannowie mieszkali w Willi zapewne do końca 1944 roku, po wojnie ulokowano w tam przedszkole, zaś od 1975 roku, po gruntownej renowacji i adaptacji wnętrz na cele wystawiennicze, mieści się tu jedna z siedzib Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi – założonej w 1924 roku pierwszej łódzkiej samorządowej instytucji kultury promującej sztukę współczesną. Z powojennego wystroju wspomnieć należy o intrygujących formą żyrandolach autorstwa wybitnego łódzkiego rzeźbiarza Michała Gałkiewicza, ciekawie korespondujących ze sztukateriami sufitów.

Od 1979 roku Galeria jest miejscem prestiżowej ekspozycji Międzynarodowego Triennale Małe Formy Grafiki Polska – Łódź (17. edycja odbędzie się w 2020 roku), obok wystaw czasowych odbywają się w niej koncerty, Europejska Noc Muzeów, urodziny Łodzi. Ostatni gruntowny remont budynku, przeprowadzony w latach 2011-2013, zaowocował wpisaniem Willi na międzynarodową listę Iconic Houses Foundation, obejmującą najwybitniejsze pod względem architektonicznym historyczne domy mieszkalne otwarte dla widzów.
/Monika Nowakowska