Skip to content Skip to footer
Ładowanie Wydarzenia

← Back to Wydarzenia

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

+ Google Map
Pl. Powstańców Warszawy 5
Wrocław, 50-153 Polska
(+48 71) 372 51 50 http://www.mnwr.art.pl

W czasie II wojny światowej budynki dawnych muzeów wrocławskich zostały całkowicie lub w dużym stopniu zniszczone. Na siedzibę powołanego 1 stycznia 1947 r. muzeum wybrano więc gmach, którego uszkodzenia były stosunkowo małe – budynek dawnej Rejencji, czyli Zarządu Prowincji Śląskiej, wzniesiony w latach 1883-1886 jako pierwszy gmach rządowy w Niemczech zaprojektowany w stylu neorenesansu niderlandzkiego. Autorem projektu był berliński architekt Ministerstwa Robót Publicznych Zjednoczonych Niemiec – Karl Friedrich Endell (1843-1891). Otwarte dla publiczności w lipcu 1948 muzeum działało początkowo jako „Państwowe”, od roku 1950 „Śląskie”, a w 1970 otrzymało nazwę „Narodowego”. Obecnie do Muzeum Narodowego we Wrocławiu należą dwa Oddziały: Panorama Racławicka i Muzeum Etnograficzne.

W budynku głównym (pl. Powstańców Warszawy 5) prezentowanych jest kilka wystaw stałych. Dwie z nich poświęcone są sztuce średniowiecznej – Śląska Rzeźba Kamienna XII-XVI w. (obecnie w przebudowie) i Sztuka Śląska XIV-XVI w. (1. piętro). Późniejsze dokonania artystów z tego regionu pokazano na wystawie Sztuka Śląska XVI-XIX w. (1. piętro). Ekspozycje Sztuki Polskiej XVII-XIX w. i Sztuki Europejskiej XV-XX w. można oglądać na 2. piętrze. Dzieje poszczególnych obiektów składających się na kolekcję Sztuki Śląskiej XII-XVI w. i XVI-XIX w. oraz historia jej gromadzenia i udostępniania są równie zagmatwane i burzliwe jak losy samego regionu. Śląsk rządzony był kolejno przez Piastów, królów czeskich, Habsburgów, później znalazł się w granicach Prus, od 1871 – zjednoczonych Niemiec, by po II wojnie światowej stać się częścią państwa polskiego. Do przełomu XVIII i XIX w. dzieła mistrzów śląskich były wyłącznie w miejscach, dla których powstały, czyli w świątyniach, klasztorach, przykościelnych gimnazjach i bibliotekach, oraz zdobiły wnętrza pałaców i bogate domy wrocławskiego patrycjatu.

W 1810 państwo pruskie przejęło majątek większości śląskich klasztorów. Zabytki odebrane zakonom w znacznej części stały się własnością utworzonego w 1815 we Wrocławiu Królewskiego Muzeum Sztuki i Starożytności (Königliches Museum für Kunst und Altertümer). Na siedzibę tej pierwszej placówki muzealnej wybrano klasztor poaugustiański na Wyspie Piaskowej. Od końca XIX do lat trzydziestych XX w. największą rolę w propagowaniu dzieł rodzimych twórców odegrały dwa najważniejsze muzea Wrocławia, powstałe w roku 1880 Śląskie Muzeum Sztuk Pięknych (Schlesisches Museum der bildenden Künste) oraz Śląskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności (Schlesisches Museum für Kunstgewerbe und Altertümer) utworzone w 1899 (dziś żadne już nie istnieje). W gmachu pierwszego z nich założono Mistrzowskie Pracownie Malarstwa Krajobrazowego i Rzeźby i zorganizowano wystawę sztuki współczesnej.

Właśnie ze zbiorów Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych pochodzą malowidła wybitnego malarza śląskiego baroku Michaela Willmanna, niektóre rzeźby barokowe, a także dziewiętnastowieczne malarstwo niemieckie, będące teraz własnością Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Natomiast Śląskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności wytrwale gromadziło dawną sztukę użytkową i wspierało miejscowy przemysł artystyczny, organizując m.in. konkursy i wystawy wzorcowych wyrobów. Zabytki pochodzące z tego muzeum są trzonem dzisiejszej kolekcji rzemiosła artystycznego i śląskiej sztuki średniowiecznej. Podczas wojny z muzeów i kościołów wrocławskich wywieziono i zabezpieczono cenniejsze kolekcje. Akcja ta, zapoczątkowana w 1942 przez ówczesnego Konserwatora Zabytków Dolnego Śląska Günthera Grundmanna (1892-1976), uchroniła m.in. wiele obrazów Willmanna, a także liczne epitafia. Rozlokowano je wówczas w składnicach muzealnych na terenie całego Śląska. Znaczna jednak część wielokulturowego dziedzictwa tych ziem uległa zagładzie. Najprawdopodobniej Niemcom udało się wywieźć niektóre zabytki na Zachód, inne podczas działań wojennych uległy dewastacji i rozproszeniu. Dzieła zniszczenia dopełniły wojska radzieckie i szabrownicy.

W 1945 Śląsk znalazł się w granicach Polski. Powołany we Wrocławiu, już w maju tego roku, Referat Muzeów i Ochrony Zabytków zajął się m.in. zabezpieczeniem pozostałości dawnych zbiorów muzealnych. Ówczesne władze dążyły do zatarcia śladów niemieckich na Śląsku. Duże fragmenty kolekcji sztuki śląskiej, uratowane z pożogi wojennej, decyzją administracyjną trafiły do muzeów Warszawy, Krakowa i Poznania. Z czasem jednak, zwłaszcza po roku 1989, coraz liczniejsze zespoły zabytków zaczęły wracać na Śląsk.

Dzieje kolekcji Sztuki Polskiej XVII-XIX w. natomiast wiążą się z przekazaniem do Wrocławia w 1946 grupy dzieł ze zbiorów muzealnych Lwowa i Kijowa. Otwarcie w roku 1948 w nowo powstałym Muzeum Państwowym Galerii Malarstwa Polskiego, jako jednej z pierwszych, miało w ówczesnej rzeczywistości społeczno-politycznej symboliczne znaczenie. Dla powojennych mieszkańców miasta, zwłaszcza dla wysiedlonych z dawnych kresów Rzeczpospolitej, wystawa była swoistym zadośćuczynieniem, namiastką utraconej „małej ojczyzny”.

Warto także wspomnieć o obrazach, rzeźbach, wyrobach rzemiosła artystów włoskich, francuskich, niderlandzkich, a także twórców działających w Austrii i krajach skandynawskich (wystawa Sztuka Europejska XV-XX w., 2. piętro). Kolekcja obejmuje prace powstałe od XV do początku XX wieku. Wśród najcenniejszych należy wymienić m.in. obraz Madonna z Jezusem i św. Janem manierysty włoskiego Agnolo Bronzino, Pejzaż zimowy z łyżwami i pułapką na ptaki z pracowni Pietera Brueghela Młodszego oraz rokokowy Portret chłopca, przypisywany Jeanowi Chardinowi. Dzieła dwóch czołowych przedstawicieli europejskiej sztuki nowoczesnej: obraz Wieczorem Wassily’ego Kandinsky’ego i dadaistyczny kolaż Kurta Schwittersa są dopełnieniem kolekcji malarstwa obcego.

Zabytki ze zbiorów wrocławskiego Muzeum Narodowego można podziwiać także poza jego siedzibą. I tak np. w dawnej rezydencji książęcej, dzisiejszym Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, prezentowana jest stała wystawa – Sztuka Śląska XV-XVIII wieku. Pokazane tam dzieła pochodzą głównie ze zbiorów wrocławskich, a sama ekspozycja jest uzupełnieniem wystawy śląskiej sztuki średniowiecznej i nowożytnej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Ponadto istotna część naszej kolekcji (w tym meble i portrety rajców miejskich) składa się na wyposażenie starego ratusza, gdzie mieści się obecnie Muzeum Sztuki Mieszczańskiej – oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia.

tekst: Iwona Gołaj, Grzegorz Wojturski, Muzeum Narodowe we Wrocławiu. Przewodnik, wyd. Muzeum Narodowe we Wrocławiu 2006.

maj 2025

Rubens na Śląsku

31 maja 202530 listopada 2025
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Pl. Powstańców Warszawy 5
Wrocław, 50-153 Polska
+ Google Map
Rubens na Śląsku, wystawa, malarstwo, malarstwo flamandzkie, barok, niezła sztuka

Wystawa Rubens na Śląsku Pierwsza w historii wystawa prezentująca wyrazy fascynacji sztuką genialnego malarza flamandzkiego doby baroku Petera Paula Rubensa na ziemiach historycznego Śląska. Badania nad recepcją sztuki Rubensa prowadzone są od lat, dotychczas nie udało się jednak w kompleksowy i koherentny sposób przeanalizować i zebrać wszystkich śladów popularności artysty, którego nieposkromiona wyobraźnia odmieniła oblicze sztuki nie tylko w Europie, ale i na innych kontynentach. Lucas de Vorsterman I wg Rubensa, Strącenie Lucyfera i zbuntowanych aniołów do piekła | 1621…

Dowiedz się więcej »
+ Eksportuj wydarzenia
NIEZŁA SZTUKA © 2025. ALL RIGHTS RESERVED.
BESbswy