Stanisław Szukalski i Szczep Szukalszczyków herbu „Rogate Serce”

Wernisaż: 07 października 2020 r.
Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
Wystawa czynna do: 31 stycznia 2021 r.

Wystawa „Stanisław Szukalski i Szczep Szukalszczyków herbu »Rogate Serce«” zrealizowana została głównie w oparciu o zbiory Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Kolekcja prac Stacha z Warty oraz Szczepowców liczy ponad 100 obiektów i jest bezsprzecznie jednym z największych zespołów dzieł wspomnianych artystów, jakie znajdują się w państwowych zbiorach muzealnych w Polsce. W jej ramy wchodzą zarówno prace rzeźbiarskie, malarstwo, grafika, rysunki, jak i projekty znaczków oraz medalu, plakaty, a także artefakty związane z artystami. Wystawę dopełniają dzieła udostępnione przez Muzeum Narodowe w Warszawie (z kolekcji Marka Maciołowskiego) w postaci prac rzeźbiarskich Stanisława Szukalskiego, Muzeum Okręgowe w Toruniu, które użyczyło zbiór monet oraz medali, Muzeum Śląskie w Katowicach, będące depozytariuszem obiektu z kolekcji prywatnej, Galerię Dyląg w Krakowie, a także kolekcjonerów prywatnych, dzięki którym na wystawie znalazły się nie tylko interesujące dzieła Szukalskiego i Szczepowców, ale także związane z nimi artefakty.

Prace Szukalszczyków, które powstawały pod wpływem Szukalskiego, różniły się często od tych realizowanych już po obraniu przez nich własnych dróg twórczych. Kolekcję Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu tworzą zarówno te wykonane zgodnie z programem Twórcowni, jak i te stojące już w opozycji wobec narzuconych zasad. Rzeźby Stacha z Warty są nie tylko fundamentem dla tej części zbiorów, ale tworzą zespół jednych z najcenniejszych obiektów w całej kolekcji Muzeum.

Ekspozycję inauguruje zespół prac rzeźbiarskich autorstwa Stanisława Szukalskiego, w tym imponujący projekt pomnika piastowskiego władcy Bolesława Śmiałego (Prawego). Towarzyszą mu dzieła, które są przykładem wieloletniej pracy artysty nad plastycznym opracowywaniem ludzkiego ciała, a także symbolicznie odwołujące się do kwestii zderzenia istotnych wartości współczesnego świata. Prezentowane są również obiekty graficzne oraz rysunkowe, a w dalszych częściach wystawy – kolejne rzeźby, projekty medali, monet oraz pucharu autorstwa Stacha z Warty.

Szczep Szukalszczyków herbu „Rogate Serce” ze Stanisławem Szukalskim na czele tworzyli między innymi Jerzy Baranowski, Edward Biszorski, Wacław Boratyński, Antoni Bryndza, Franciszek Frączek, Michał Gawlak, Stanisław Gliwa, Eugeniusz Hanzel, Stanisław Karwowski, Czesław Kiełbiński, Marian Konarski, Jerzy Kowalski, Zygmunt Kowalski, Roman Pietrzak, Michał Stańko, Norbert Strassberg, Władysław Sowicki, Stanisław Stanowski, Antoni Ślusarek, Fryderyk Śmieszek oraz Stefan Żechowski. Wystawa prezentuje prace 12 członków Szczepu. W przeważającej części są to prace rysunkowe, dopełnione pojedynczymi przykładami prac malarskich oraz graficznych. Na ekspozycji po raz pierwszy pokazana została rzeźba Mariana Konarskiego Dotknięty sztuką, którą do zbiorów bytomskiego Muzeum zakupiono w styczniu 2020 roku.

Interesującymi obiektami, które dopełniają przedstawianą na wystawie twórczość Szukalskiego i Szczepu Rogate Serce, są związane z twórcami artefakty. To między innymi wydawane w okresie międzywojnia katalogi wystaw, druki ulotne, fotografie, bransoleta oraz pierścień Szczepowców, a także akt założycielski ugrupowania.