Każdy odbiorca jest właściwie też artystą, bo jeżeli włącza się w proces wchodzenia w głąb tak zwanego dzieła sztuki, to sam tworzy – z tych słów Jerzego Nowosielskiego jasno wynika, że sztuka to przede wszystkim widzenie, a sam proces ekspresji i zmagań z materią jest już sprawą wtórną. Podejście to zdominowało w ostatnim stuleciu rozumienie, czym tak naprawdę jest sztuka. Wystawa zorganizowana w 100. rocznicę urodzin artysty jest próbą osadzenia jego twórczości w szerszym kontekście sztuki polskiej drugiej połowy XX w. i zaproszeniem odbiorców do wspólnego aktu widzenia, a tym samym tworzenia.

Sztuka Jerzego Nowosielskiego stanowi jedyną w swoim rodzaju syntezę fascynacji sztuką bizantyjską, w szczególności ikonopisarstwem, z duchem awangardy. Artysta związany z II Grupą Krakowską i Tadeuszem Kantorem wypracował swój indywidualny styl, formalnie czerpiąc z surrealizmu i abstrakcjonizmu, na poziomie znaczeń zaś odwołując się przede wszystkim do uniwersalnej ludzkiej tęsknoty za metafizyką. W jego przedstawieniach figuratywnych motywem powracającym najczęściej było kobiece ciało. Wszystkie te sposoby widzenia, odwzorowywania i komentowania świata przewijały się również w pracach innych twórców, którzy jak on doświadczyli traumy II wojny światowej, a także tych urodzonych później.

Wystawa Sztuka widzenia. Nowosielski i inni

Wystawa Sztuka widzenia. Nowosielski i inni

Wystawa dzieli się na cztery kręgi narracyjne, które można wyodrębnić w twórczości artysty, są to: surrealizm, cielesność, eschatologia oraz abstrakcja. W ramach każdego z nich wybrane obrazy i rysunki Nowosielskiego, cytaty z jego wypowiedzi, a także zachowane materiały filmowe stanowią rodzaj istotnego kontekstu czy wręcz klucza interpretacyjnego do zaprezentowanych prac innych twórców podejmujących podobne wątki. Wśród nich figurują: Wojciech Fangor, Stefan Gierowski, Władysław Hasior, Maria Jarema, Jadwiga Sawicka, Teresa Pągowska i inni. Celem wystawy jest więc przede wszystkim ukazanie dzieł we wzajemnym dialogu.

Jednym z najważniejszych z punktu widzenia współczesnego dyskursu artystycznego i społecznego starć dialogowych jest męskie i kobiece spojrzenie na cielesność na przykładzie prac m.in. Marii Pinińskiej-Bereś, jednej z prekursorek tematyki związanej z uprzedmiotowieniem kobiecego ciała w patriarchalnym systemie społecznym na gruncie polskiej sztuki.

Artyści, których prace prezentowane są na wystawie: Maria Anto, Jan Berdyszak, Henryk Błachnio, Marian Bogusz, Tadeusz Brzozowski, Tomasz Ciecierski, Edward Dwurnik, Stanisław Dróżdż, Wojciech Fangor, Stanisław Fijałkowski, Stefan Gierowski, Zofia Gutkowska (Nowosielska), Zbylut Grzywacz, Władysław Hasior, Aleksandra Jachtoma, Maria Jarema, Tadeusz Kantor, Łukasz Korolkiewicz, Janina Kraupe-Świderska, Jerzy Krawczy, Piotr Kurka, Ewa Kuryluk, Alfred Lenica, Leszek Lewandowski, Zbigniew Makowski, Jadwiga Maziarska, Aldona Mickiewicz, Kazimierz Mikulski, Eugeniusz Mucha, Józef Nowak, Jerzy Nowosielski, Józef Nowak, Włodzimierz Pawlak, Teresa Pągowska, Maria Pinińska-Bereś, Erna Rosenstein, Jadwiga Sawicka, Jacek Sempoliński, Jerzy Skarżyński, Kajetan Sosnowsk, Henryk Stażewski, Jonasz Stern, Jan Tarasin, Leon Tarasewicz, Tomasz Tatarczyk, Jerzy Tchórzewski, Danuta Urbanowicz, Zbigniew Warpechowski, Ryszard Winiarski, Rajmund Ziemski

Kuratorzy: Monika Przypkowska, Paweł Witkowski

Współorganizatorem wystawy jest Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu.

Projekt scenograficzny, identyfikacja wizualna ONTO studio Kaja Nosal, Anna Wręga