Wprost ze siebie.
Twórczość Leli z Wolskich Pawlikowskiej

11 marca 2022 r. – 03 maja 2022 r.
Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej

Wystawa prezentuje około 250 prac Leli Pawlikowskiej – ilustratorki książek, graficzki i malarki, żony Michała, ostatniego właściciela dóbr medyckich. Prace zostały wypożyczone ze zbiorów rodziny artystki oraz innych zbiorów prywatnych i obejmują lata 1916-1977. Ilościowo najwięcej eksponujemy portretów, ponieważ artystka była znakomitą portrecistką, a i ten rodzaj jej twórczości stał się dominującym – niestety, z konieczności zarobkowania na obczyźnie – w jej powojennej działalności.

Wśród prac są także takie, które w latach trzydziestych były prezentowane w najbardziej prestiżowych galeriach w Polsce i Europie, a ochronione w czasie wojny i w okresie komunizmu przez rodzinę i przyjaciół, po blisko dziewięćdziesięcioletniej przerwie, są wystawiane po raz pierwszy.

Podczas wernisażu odbędzie się promocja bardzo bogato ilustrowanego wydawnictwa poświęconego artystce. Publikację do druku pięknie przygotował grafik projektant Juliusz Bachta.

Serdecznie zapraszamy, pomimo tego, że obecny czas jest tak tragiczny dla życia ludzi, dla ich dorobku i dziedzictwa. Dzisiaj w Medyce, w której mieszkała i tworzyła Lela Pawlikowska, setki tysięcy osób otrzymuje pomoc, serdeczność i ciepło. Może w tym jest nadzieja, że miejsce to, które do 1939 roku było prężnym ośrodkiem kultury, a obecnie jest na ustach całego świata sprzeciwiającego się szaleńcowi z Kremla, nie będzie już granicą, lecz stanie się symbolicznym mostem pomiędzy Unią Europejską a krwawiącą Ukrainą, bo dzisiaj OCALANE SĄ tu najbardziej humanistyczne wartości.

Osoba i twórczość Anieli w Wolskich Pawlikowskiej (1901-1980) nie jest szerzej w Polsce znana. Nie ma o niej wzmianki w liczących się publikacjach o polskim malarstwie okresu międzywojennego i o sztuce lat powojennych. Nazwisko Leli Pawlikowskiej nie figuruje na wydanych po 1945 roku polskich encyklopediach i słownikach artystów. Enigmatyczne wspomina się o jej twórczości w opracowaniach omawiających polskie życie artystyczne dwudziestolecia międzywojennego. Nawet pozycje traktujące o dorobku kulturalnym rodzin Wolskich i Pawlikowskich zaledwie o niej napomykają, nie wspominając słowem o jej dokonaniach.

Jej krótką notkę biograficzną zamieścił natomiast jeden z najbardziej prestiżowych słowników artystów na świecie – leksykon Thieme-Beckera uzupełniony przez Hansa Vollmera.

Notka ta po raz pierwszy została opublikowana w 1956 roku. W tym czasie w polskim piśmiennictwie o sztuce Lelę Pawlikowską, która była wówczas u szczytu popularności na Wyspach Brytyjskich i w zachodniej Europie, pomijano zupełnym milczeniem. Jest oczywiste, iż taki stan rzeczy spowodowany był powojenną sytuacją polityczną. Emigracyjna działalność artystki, a także polityczne zaangażowanie i publicystyka jej męża Michała Pawlikowskiego były jedną z podstawowych przyczyn pomijania jej nazwiska w krajowych publikacjach dotyczących sztuki polskiej.