Czerwony Dwór – perła stylu zakopiańskiego…

Czerwony Dwór to jedna z najpiękniejszych, a także najważniejszych willi Zakopanego. Wybudowana została w latach 1901 – 1902 przez Wojciecha Roja, bliskiego współpracownika Stanisława Witkiewicza, w stylu zakopiańskim dla Oktawii Lewandowskiej, siostry Zygmunta Gnatowskiego, właściciela projektowanej przez Stanisława Witkiewicza Koliby. Dom nosił początkowo nazwę Władysławka, od imienia męża O.
Lewandowskiej. W 1904 roku zamieszkał tu Artur Rubinstein. Lata I wojny światowej spędził tu Stefan Żeromski, tutaj też mieścił się „zakopiański Belweder” w listopadzie 1918 roku, kiedy to znany pisarz stał na czele zakopiańskiej Rady Narodowej i nazywano go „Prezydentem Rzeczpospolitej Zakopiańskiej”. Właśnie tutaj, w oficynie, mieszkał kompozytor Karol Szymanowski i bywał często Stanisław Ignacy Witkiewicz. Bywali u Szymanowskiego m.in.: Zofia Nałkowska, Piotr i Rafał Malczewscy, Helena Modrzejewska, Zbigniew Uniłowski, Henryk Sztompka, Piotr Perkowski oraz wielu innych ludzi ze świata kultury. Nazwa przetrwała do dziś. Mniej więcej w połowie lat 20. XX w. willę kupiła pani de Pourbeix – Zakrzewska, która zmieniła nazwę na Czerwony Dwór w nawiązaniu do zmiany pokrycia dachu. Po II Wojnie Światowej budynek został przejęty i przekazany na cele oświatowe. Od 1951 do 2015 r. w willi znajdowało się przedszkole.

W 2016 roku, decyzją Burmistrza Miasta Zakopane Leszka Doruli, budynek został przeznaczony na centrum kultury promujące sztukę rodzimą.

W dniu 16 sierpnia br. zostało oficjalnie otwarte Centrum Kultury Rodzimej mieszczące się w zabytkowej willi Czerwony Dwór.

W Czerwonym Dworze odbywają się warsztaty Popularyzacji Zakopiańskiego Dziedzictwa Kulturowego. Prowadzone przez podhalańskich artystów przyciągają chętnych do nauki malowania na szkle, haftowania haftem białym i kolorowym. Nie brakuje też adeptów nauki wykonywania dud podhalańskich, czyli kozy, przyprawiania strzępków, wytwarzania kożuchów i serdaków.

Promowanie tradycyjnego rękodzieła ma na celu nie tylko popularyzację materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego Zakopanego i Podhala, ale także ochronę tego dziedzictwa, a nawet zapewnienie kontynuacji i przetrwania niektórych jego elementów. Czerwony Dwór zapewnia ochronę podhalańskiego dziedzictwa kulturowego (materialnego niematerialnego) na wielu płaszczyznach. Poszczególne działania nakierowane są na ochronę spuścizny przodków, ze szczególnym uwzględnieniem procesów edukacyjnych. Edukacja skierowana jest zarówno do dzieci i młodzieży, jak i do osób dorosłych, mieszkańców Zakopanego i Podhala, do turystów indywidualnych i grup zainteresowanych tą tematyką.

Powyższe zadania realizowane są poprzez organizowanie wystaw czasowych, ukazujących przede wszystkim zakopiańskich i podhalańskich twórców i ich jakże bogatą twórczość. Są to m.in. malarstwo na szkle, gobeliny i kilimy, haft biały i kolorowy, skórnictwo, rzeźba w drewnie, metaloplastyka, wytwarzanie kożuchów itp. Charakterystyczne, że bardzo często umiejętność wytwarzanie poszczególnych elementów dziedzictwa podhalańskiego jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. Podkreślanie pokoleniowej ciągłości wydaje się być szczególnie ważne w działalności Czerwonego Dworu.

/dr Małgorzata Wonuczka-Wnuk – Koordynator ds. programowych Centrum Kultury Rodzimej – Czerwony Dwór