Sybiraków Ziemia Obiecana

Wernisaż: 24 stycznia 2020 r.
godz. 17:30
Muzeum Narodowe w Szczecinie|
Centrum Dialogu Przełomy
Wystawa czynna do: 29 marca 2020 r.

Wystawa prezentuje zagadnienia deportacji oraz ich konsekwencje dla Polaków w czasie drugiej wojny światowej, ze szczególnym naciskiem na ich pobyt w Afryce po wyjściu armii gen. Władysława Andersa wraz z częścią polskich cywilów z ZSRS w 1941 roku.

Wątek afrykański został przybliżony dzięki fotografiom Hieronima Szumowskiego, w czasie jego pobytu w Ugandzie, Kenii oraz Tanganice. Dla Sybiraka-Afrykańczyka pobyt na nieznanym dotąd kontynencie był najszczęśliwszym okresem w jego życiu. Afryka stała się dla tych ludzi Ziemią Obiecaną. Polska ludność cywilna miała przebywać w Afryce do zakończenia wojny. W momencie wyzwolenia Polski planowana była ich repatriacja. Problemem było jednak to, że nie mieli dokąd wracać, ponieważ przeważająca większość Sybiraków-Afrykańczyków pochodziła z Kresów II RP, które na mocy porozumień jałtańskich odebrano Polsce.

Materiały prezentowane na ekspozycji pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy oraz prywatnych zbiorów Tadeusza Szumowskiego, syna Hieronima Szumowskiego – autora fotografii obrazujących życie polskich uchodźców w Afryce. Walczył on w czasie pierwszej wojny światowej (1914–1918) w legionach Piłsudskiego oraz w wojnie polsko-bolszewickiej (1920). Po wojnie pracował jako nauczyciel w Wilnie. W 1939 roku został aresztowany przez sowietów, a następnie zesłany do obozu w Workucie. Na mocy amnestii z 1941 roku został zwolniony z łagru i wraz z armią gen. Andersa ewakuował się z terenu ZSRS. Trafił wówczas do obozów polskich uchodźców w Afryce (Rongai, Ifunda, Tengeru), gdzie pracował w latach 1943–1955. W okresie tym nauczał geografii, matematyki, języka angielskiego, niemieckiego i francuskiego.