W tym roku mija 50 lat od ustanowienia Nagrody im Jana Cybisa. To najbardziej prestiżowe w Polsce wyróżnienie przyznawane żyjącym artystom w dziedzinie malarstwa za całokształt ich twórczości zainicjowane zostało przez Zarząd Okręgu Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków w rok po śmierci Jana Cybisa (1897-1972). W oficjalnie opublikowanym regulaminie nagrody podkreślono, że jej celem jest uczczenie pamięci wielkiego malarza (…), przypomnieniem wielkich wartości, jakie reprezentują: zarówno spuścizna malarska, jak również Jego nieustanny wysiłek całego życia w poszukiwania doskonałości dzieła (Informator Zarządu Głównego ZPAP, Warszawa 1975).

Muzeum Śląska Opolskiego od ponad dwóch dekad, w formie wystaw czasowych z cyklu Laureaci Nagrody im. Jana Cybisa, przybliża twórczość artystów uhonorowanych tą nagrodą. Prezentacje odbywają się w sąsiedztwie stałej ekspozycji malarstwa Jana Cybisa w Galerii Muzeum Śląska Opolskiego przy ulicy Ozimskiej 10. Zapraszamy na kolejną, piętnastą już ekspozycję w ramach tego wystawienniczego cyklu.

Janusz Lewandowski (ur. 1937 w Rokiciu koło Płocka, zm. 2022 w Warszawie) jest laureatem Nagrody im. Jana Cybisa za rok 2021. Sztuka Lewandowskiego zyskała uznanie w kraju i za granicą. Jego prace znajdują się w kolekcjach prywatnych i w zbiorach muzealnych.

Janusz Lewandowski mówił o sobie: Urodziłem się na ziemi mazowieckiej tuż przed zmierzchem. W ziemi, która w swej podmiotowości jest intensywna. To wystarcza do zachowania swojego istnienia w pewnej gamie duchowości. Wynika z tego i to, że nie grozi mi wielość wyborów w magmie trendów i postmodernistycznej ironii. Wkomponowany jestem bowiem w pewien układ jedności, w pewną harmonię. One chronią mnie przed mamiącymi podszeptami destrukcji. Skazany za to jestem na ciągłe doświadczanie i ocalanie tych nabytych wartości, które kształtowały się w czasach dzieciństwa, trwożnym okresie doznań, olśnień i widzenia bezpośredniego. Jednak teraz, doświadczenia te przeniknięte są bojaźnią i melancholią. Oto moja biografia.

Zmierzch to symboliczny czas, w którym osadzona jest niemal cała twórczość artysty. Z owego zmierzchu wyłaniają się niejednoznaczne, mitologiczne i mityczne postaci, zjawy, zwierzęta, inspirowani rodzimym folklorem bohaterowie, zazwyczaj pogrążeni w smutku i melancholii. Figury te w sposób symboliczny nawiązują do okresu romantyzmu, który był artyście duchowo i stylistycznie bliski. Przenoszą nas także w świat malarstwa Młodej Polski, stanowiąc odniesienie m.in. do twórczości Jacka Malczewskiego.

Bohaterów swoich obrazów osadzał artysta w mazowieckim, bliskim swojemu sercu krajobrazie, do którego konsekwentnie powracał w swojej twórczości. Komponował ich tak, jakby naturalnie wyrastali oni z ziemi, stanowiąc immanentną część owego pejzażu. Obrazy Lewandowskiego cechuje zgaszona gama barw, asymetria w budowaniu kompozycji nawiązująca do malarstwa japońskiego oraz subtelna malarska faktura.

Ekspozycja stanowi przegląd malarskiego dorobku Janusza Lewandowskiego. Na wystawie zobaczymy wybór niespełna trzydziestu prac z lat 1975-2020, reprezentujących trzy ważne etapy twórczości artysty: wczesny, najbardziej ekspresyjny (lata 70.-90.), dojrzały, wyróżniający się przygaszoną paletą barw (lata 90. do pierwszej dekady XXI wieku) i najnowszy, w którym istotnym elementem kompozycji jest światło (po 2010).

Kuratorki: Patrycja Farys-Kawalec, Marta Podstawa-Boulkroune

Wernisaż: 18.11.2023 r., godz.17.00
Galeria Muzeum Śląska Opolskiego