Jak we śnie! Emil Orlik w Japonii

Wernisaż: 12 maja 2020 r.
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha
Wystawa czynna do: 15 października 2020 r.
Kuratorka: dr Anna Król

„[…] bez popadania w poetyczność można powiedzieć: to jest jak sen!! bo tutaj na Wschodzie uroczy wieczór z jego cudownym nastrojem znika, zanim całe to piękno na dobre w człowieku osiądzie! dlatego tutaj pędzel i farby raczej zostają w torbie”.
– Emil Orlik, 1900

Emil Orlik (1870–1932), czeski artysta żydowskiego pochodzenia – malarz, rysownik, grafik pracujący we wszystkich technikach, scenograf i kostiumolog (współpracujący m.in. z Maxem Reinhardtem), plakacista, ilustrator i projektant książek, artysta ekslibrisu, pedagog – działał w Pradze, gdzie się urodził, Wiedniu i Berlinie. Związany z Secesją Wiedeńską, Grupą Klimta i Secesją Berlińską wiele podróżował, w tym do Japonii, Afryki i do Ameryki Północnej. Był aktywny w każdym obszarze sztuki, zawsze napędzany wielką ciekawością tego, co było dla niego nieznane. Jednak prace graficzne pozostają w centrum jego oeuvre.

Orlik odwiedził Japonię dwukrotnie: w latach 1900–1901 i 1911–1912. Jednakże to pierwsza, dziesięciomiesięczna podróż była kluczowa i głęboko inspirująca. Poznał technikę japońskiego drzeworytu barwnego, co wśród artystów tego czasu było stosunkowo rzadkie. Uczył się u malarza Kanō Tomonobu (1843–1912), którego sportretował w pracowni.

Podczas podróży po Japonii Orlik szkicował ołówkiem, kredką, tworzył akwarele, drzeworyty i litografie, utrwalał motywy, które szczególnie go zainteresowały i pobudzały jego wyobraźnię. A interesowało go życie codzienne prostych ludzi, przypadkowo spotkanych, podpatrzone sytuacje i sceny takie jak w drzeworytach ukiyo-e.

I choć twórczość graficzna Orlika jest zróżnicowana i bogata, to w Muzeum Manggha prezentujemy przede wszystkim dzieła związane z Japonią: Z Japonii i Inspiracje japońskie, a towarzyszy im Firma portretowa, wyjątkowa kolekcja spotkanych przez artystę rozmaitych postaci.

Mimo iż jego prace – rysunki, akwarele i grafiki o rozmaitej tematyce, zarówno japońskiej, jak i europejskiej – znajdują się w wielu polskich muzeach narodowych, a największy zbiór z kolekcji Henryka Grohmana jest przechowywany w Gabinecie Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, to artysta i jego twórczość pozostają w Polsce nieznane.