W grudniu 2008 roku w kamienicy przy ul. 3 Maja 6, w samym centrum miasta, otwarto na potrzeby muzeum Galerię Café Silesia. Zaś z końcem stycznia 2014 roku Muzeum Miejskie w Zabrzu uzyskało dodatkową siedzibę przy ul. Powstańców Śląskich 3, gdzie mieści się do dziś administracja, działy merytoryczne, magazyny zbiorów oraz sala ekspozycyjna.

Muzeum Miejskie w Zabrzu gromadzi, kataloguje, bada i opracowuje zbiory, a także je udostępnia. Ponadto prowadzi działalność naukową, wydawniczą i edukacyjną. Obecna struktura Muzeum Miejskiego w Zabrzu wynika ze statutu nadanego w 2015 roku. Działają w nim cztery działy merytoryczne: Historii, Kultury, Plastyki, Sportu oraz dział pomocniczy Dokumentacji, Oświaty i Promocji. W swoich zbiorach posiada eksponaty z dziedziny malarstwa, rzemiosła artystycznego, sztuki, historii i kultury regionu,
a także sportu. Instytucja ta organizuje wystawy, cykle spotkań i wykładów, konferencje naukowe, warsztaty dla dzieci i młodzieży, a także imprezy rodzinne; w tym rajdy rowerowe i zajęcia dydaktyczne dla wszystkich pokoleń.