Józef Sowada. Za zasłoną świata rzeczy

Wernisaż: 05. lutego 2020 r.
godz. 18:00
Galeria Bielska BWA|
Klubokawiarnia Aquarium
Wystawa czynna do: 01 marca 2020 r.
Kurator: Petr Ligocký

Abstrakcyjne, metafizyczne kompozycje górnośląskiego artysty i wizjonera.

Wystawa wybranych obrazów Józefa Sowady (1956–1997), artysty związanego z Gorzycami k. Wodzisławia Śląskiego, posiadającego swój własny, oryginalny styl malarstwa z zastosowaniem ciemnych barw: fioletów, grafitów, granatów.

Petr Ligocký, kurator wystawy: Abstrakcyjno-symboliczna twórczość Sowady łączyła w sobie elementy sztuki klasycznej z pierwiastkami nowoczesnymi, wywodzącymi się z powojennej europejskiej sztuki abstrakcyjnej – taszyzmu i informelu. Za nowoczesne cechy jego malarstwa można uważać wszystkie eksperymenty formalne, które w swoich obrazach na co dzień realizował, np. doklejając do swych kompozycji różnego rodzaju materiały – tkaniny, błyszczące folie, gałęzie i kamienie. Właśnie w ten sposób pracował artysta nad strukturą i wielopłaszczyznowością swoich dzieł, które mogły zmieniać wizerunek w zależności od miejsca, z którego je obserwujemy. Za cechę klasycyzującą dzieła gorzyckiego plastyka można zaś uznać ogromny nacisk na realizm przedstawianego tematu.

Sowada był malarzem warsztatowo bardzo dojrzałym, swe obrazy tworzył dosłownie z matematyczną precyzją (w trakcie malowania posługiwał się nieraz różnego rodzaju cyrklami i linijkami, rozmiary poszczególnych symboli nawet wcześniej obliczał). Był zafascynowany sztuką starych mistrzów: Domenikosa Theotokopoulosa zwanego El Greco, Pierro Della Franceski czy Albrechta Dürera, o czym świadczą np. niektóre z wierszy poświęconych wspomnianym artystom.

„Obraz musi odznaczać się wybitnymi walorami malarskimi, w tym także estetycznymi, po to, by umożliwić widzowi poczucie i przeżycie tajemnicy”. J.S.

Powyższe słowa zanotował Sowada na starym piecu kaflowym w swojej pracowni. Była to więc przede wszystkim wiara w czystość linii i estetyczną doskonałość, która przez całe życie pchała artystę do przodu. Sowada przeradzał się stopniowo w świadomego swej ideowej odrębności symbolistę. W kompozycjach zamieszczał nasycone głębokimi treściami formy geometryczne, których kształty często świadomie przemodelowywał tak, by stwarzały dodatkową zagadkę. „Specyficzna paleta barw, za pomocą której pokazywał świat, stwarzała nastrój zadumy. To próba wyrażenia stanu pomiędzy bezsilnością a nadzieją, pustką i sensem“ – napisano swego czasu o Sowadzie. Gorzycki artysta sięgał w swoich kompozycjach najczęściej po różne odcienie błękitu, różu i fioletu, choć nie wzbraniał się przed brązem, szarością i czernią. Bardzo ważnymi w twórczości Józefa Sowady stały się motywy miłości i lęku przed przemijaniem. Właśnie te uczucia uważał za najsilniejsze w życiu każdego człowieka.