Theatrum Jerzego Nowosielskiego

18 listopada 2021 r. – lutego 2022 r.
Państwowa Galerii Sztuki w Sopocie
Kurator: Andrzej Szczepaniak

Wystawa „Theatrum Jerzego Nowosielskiego” w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie to próba nowego spojrzenia na twórczość klasyka XX wieku, jakim był Jerzy Nowosielski. Tym razem przyglądamy się jego związkom z szeroko pojętym teatrem.

Z jednej strony zobaczymy Nowosielskiego scenografa, projektującego dekorację do teatrów lalkowych, a z drugiej Nowosielskiego malarza, odsłaniającego swój własny, bogaty w motywy i wątki teatr, rozgrywający się na jego obrazach.

Na wystawie zobaczymy m.in. rekonstrukcję widowiska „Krzesiwo” Hanny Januszewskiej według bajki Jana Christiana Andersena dla Teatru Lalek „Pinokio” w Łodzi (1958), stworzoną przez zespół pracowników Teatru „Groteska” w Krakowie na potrzeby ekspozycji „Jerzy Nowosielski. Teatr lalek. Notatki – część piąta” w Galerii Starmach w 2015 roku.

Po raz pierwszy będzie można również zajrzeć do pracowni Jerzego Nowosielskiego, która mieściła się kiedyś w jego domu przy ul. Narzymskiego w Krakowie. Zobaczymy w niej malowane przez artystę meble, przedmioty, jak i obrazy.

Ekspozycja, zaaranżowana w pewnej części jako wielkie collage’e, da okazję zobaczenia na nowo wielu płócien artysty, które namalował pomiędzy 1954 a 1996 rokiem.

Jerzy Nowosielski, komentując swoją sztukę, o teatrze powiedział: Nie mam ideału teatru. Teatr jest żywym doświadczeniem człowieka. Można się na nie odważyć, można też od niego uciec. Natomiast wszelkie spekulacje teoretyczne na ten temat są po prostu bezsilne, by nie powiedzieć, że są nie na miejscu.

Wiem tylko jedno, że w mojej świadomości teatr, podobnie zresztą jak malarstwo i muzyka, należy w doświadczeniu ludzkim do domeny sacrum. A skoro tak jest, to dla mnie teatr na jednym swoim biegunie jest cyrkiem, zaś na drugim – liturgią. Przy czym, jako człowiek zajmujący się niemal obsesyjnie zagadnieniami liturgicznymi, uważam liturgię chrześcijańską zarówno za jakąś transformację teatru antycznego, jak i za pewną formę cyrku. Bo przecież liturgia to rodzaj świętego cyrku.

Wszystkie obrazy, meble i przedmioty na wystawie pochodzą z kolekcji Teresy i Andrzeja Starmachów.

Wystawie towarzyszy katalog Theatrum Jerzego Nowosielskiego zaprojektowany przez Ryszarda Bienerta. W katalogu, w części albumowej zawarty jest obszerny materiał fotograficzny wszystkich prac pokazywanych na wystawie oraz fotografie archiwalne.