„Japonia u progu nowoczesności utrwalona w fotografii” to trzecia z cyklu wystaw „Japonia u progu nowoczesności. Design i wzornictwo ubiorów od około 1900 roku do lat 60. XX wieku na przykładzie darów współczesnych w Muzeum Narodowym w Krakowie”, a zarazem jego finalna odsłona. Ekspozycja kontynuuje myśl przewodnią poprzednich wystaw, których celem było przybliżenie historii, specyfiki i symboliki tradycyjnych japońskich strojów, a także ukazanie rozwoju japońskiej myśli projektowej i procesów modernizacyjnych, którym ona podlegała.

Tym razem zobaczyć będzie można oryginalne kimona, narzutki haori, jak i akcesoria je uzupełniające, ponadto japońskie stroje zostaną zaprezentowane na fotograficznych kadrach, stając się jednocześnie przyczynkiem do opowieści o rozwoju fotografii w Japonii na przełomie XIX i XX wieku.

Portret kobiety w lektyce niesionej przez dwóch mężczyzn | 1885-1900

Portret czterech kobiet ukazujących typ uczesania i wiązań pasów obi |1880-1900

Fotografia zawitała do Japonii jako techniczna nowinka w latach 50. XIX wieku, jednak jej zdecydowany rozwój nastąpił wraz z przybyciem cudzoziemców zajmujących się nią profesjonalnie. Japończycy zainteresowani nowym rzemiosłem, zaznajamiali się z procesami fotograficznymi pod kierunkiem obcokrajowców.

Japońscy fotografowie przejmowali również od swoich nauczycieli zewnętrzną perspektywę postrzegania rodzimego kraju. W efekcie ich fotografie często powstawały – na styku romantycznych, lecz jednowymiarowych wyobrażeń. Ujęcia te znacząco mitologizowały tradycyjną kulturę kraju, zaś w mniejszym stopniu -skupiały się na transformacji i modernizacji czyli na czynnikach kształtujących dynamiczne zmiany, którym podlegała Japonia z przełomu wieków. Jednoaspektowość fotograficznych kadrów wynikała też z potrzeb dyktowanych przez rynki zbytu tego typu fotografii, które zebrane w albumach trafiały do Europy i Ameryki. Funkcjonowały tam jako pamiątki z dalekiego, odmiennego kulturowo kraju, wpisując się w obowiązujące o nim wyobrażenia i trafiając w ówczesne gusta tamtejszych odbiorców.

Wystawa zwraca uwagę także na kwestie towarzyszące ówczesnej fotografii: sposoby jej przechowywania, dystrybuowania i sygnowania oraz nadawania koloru monochromatycznym obrazom.

Opracowanie: Agnieszka Gach, Beata Romanowicz, Magdalena Święch