Nowa wystawa w Muzeum Warszawy opowiada historię miasta… od kuchni! Sposoby przygotowywania i podawania posiłków, najchętniej spożywane dania czy miejsca, gdzie jadano, zmieniały się przez wieki, odzwierciedlając przemiany społeczne, obyczajowe i polityczne. Od średniowiecza do współczesności przez tę niezwykle ważną dziedzinę życia poprowadzą odkrycia archeologiczne, przedmioty codziennego użytku, archiwalia, fotografie, a także dzieła sztuki dawnej i nowoczesnej.

Jaka była i jest warszawska kuchnia?

Wystawa Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska przedstawia osiem wieków historii żywienia w Warszawie. Jedzenie zajmuje istotne miejsce w historii społecznej miasta. Doskonale ukazuje zachodzące przemiany, ale ma również niebagatelny wpływ na obyczaje, relacje międzyludzkie czy przestrzeń miejską od czasów średniowiecznych aż do dziś.

– Zwracamy uwagę na tendencje w żywieniu związane z rozwojem wiedzy, higieną, a także będące następstwem procesów społecznych – mówi Zuzanna Różańska – Tutaj, jedna z kuratorek wystawy.
– Pokazujemy, jak przemiany wpływały na sposoby przygotowania potraw i spożywanie posiłków, jak jedzenie kształtowało poczucie odpowiedzialności społecznej, a także to, jak stało się przyczynkiem do wspólnego spędzania czasu wolnego.

– Na wystawie pokazujemy różnorodne obiekty: z jednej strony najstarsze zachowane w naszych zbiorach naczynia, z drugiej – fotografie tanich kuchni z 1915 roku czy wykonany w ubiegłym roku fotoreportaż Anny Bedyńskiej z plaż nad Wisłą, przedstawiający wspólne piknikowanie i grillowanie – dodaje druga z kuratorek, Lena Wicherkiewicz.

Narracja wystawy rozwija się wokół gotowania w domu i gastronomii miejskiej. Dawne sposoby przygotowywania i przechowywania jedzenia przybliżają obiekty pochodzące z wykopalisk archeologicznych. Innowacje kuchenne zaczęły zachodzić dopiero na początku XIX wieku – je również będzie można prześledzić na przykładzie pierwszych kuchenek gazowych czy urządzeń takich jak maszynka do lodów, mikser, krajalnica i czajnik elektryczny.

W kolejnej sali na wielkim stole zobaczymy, jak ważną częścią kultury jest to, co jemy. To, jak podawane są potrawy, jest wyrazem tożsamości. Na wystawie znalazło się też jedno z pierwszych wydań legendarnej książki kucharskiej Lucyny Ćwierczakiewiczowej 365 obiadów za pięć złotych.

Kolejne części ekspozycji poświęcono działalności instytucji charytatywnych i jedzeniu ulicznemu. Początki modnego dziś street foodu sięgają średniowiecza, a na wystawie będzie można dowiedzieć się, jak zmieniały się dania serwowane pod chmurką, a także czym były handelki i bawarie oraz jak rozwijało się zbiorowe żywienie. Kawiarniane ogródki i dzielenie się smakołykami na piknikach nad Wisłą też mają długą tradycję. O jedzeniu na świeżym powietrzu, niegdyś i teraz, opowiada ostatnia część wystawy.

Na miejscu i na wynos to nie tylko perspektywa historyczna, lecz także spojrzenie na współczesność. O aktualności tematu przygotowywania i spożywania jedzenia świadczą wybrane dzieła sztuki autorstwa m.in. Bettiny Bereś, Doroty Podlaskiej, Rafała Milacha i Poli Dwurnik. Jedzenie uliczne, dawne kuchnie, jadłodajnie i pikniki przedstawione zostały na rysunkach Jana Piotra Norblina, Franciszka Kostrzewskiego i Henryka Pillatiego, zdjęciach Konrada Brandla czy Aleksandra Minorskiego.

Tematyka wystawy jest bliska każdemu, także najmłodszym odwiedzającym, dlatego w kilku miejscach ekspozycja płynnie przechodzi w przestrzeń zabawy i nauki. Obok dużego stołu, przedstawiającego nakrycia z różnych epok, przygotowano miejsce do twórczej aktywności – komponowania z magnesów własnych „posiłków”. Na końcu wystawy ponadto będzie można samodzielnie ułożyć menu dla „food trucka Muzeum Warszawy”.

Program wydarzeń>>

Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska

17 października 2024 r. – 17 kwietnia 2025 r.
Muzeum Warszawy
Kuratorki: Zuzanna Różańska-Tuta, Lena Wicherkiewicz
Projekt wystawy: Kosmos Project