Ahmed Cherkaoui w Warszawie. Polsko-marokańskie relacje artystyczne (1955–1980)

Wernisaż: 10 marca 2020 r.
Zachęta. Narodowa Galeria Sztuki
Wystawa czynna do: 02 sierpnia 2020 r.
Kuratorzy: Sara Lagnaoui, Przemysław Strożek

Artystki i artyści: Roman Artymowski, Mohamed Ben Said, Ahmed Cherkaoui, Helena Cygańska-Walicka, Mustapha Derkaoui, Abdelkrim Derkaoui, Azzedine Douieb, Anna Draus Hafid, Abdellah Drissi, Mustapha Hafid, Irena Jarosińska, Idriss Karim, Najib Kheldouni, Grzegorz Kowalski, Abdelkader Lagtaa, Alfred Lenica, Zbigniew Makowski, Mohamed Melehi, Andrzej Partum, Ewa Partum, Barbara Pniewska, Erna Rosenstein, Aziz Sayed, Henryk Stażewski

Ahmed Cherkaoui uznawany jest powszechnie za pioniera i jednego z najwybitniejszych przedstawicieli marokańskiej sztuki współczesnej. Na początku lat 60. studiował rok w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, a czas spędzony w Polsce okazał się przełomowy w jego malarskiej karierze.

„Prawdziwe wejście Cherkaouiego w świat sztuki nowoczesnej miało miejsce w Warszawie, dzięki Stażewskiemu” — pisał francuski poeta i krytyk sztuki Jean-Clarence Lambert.

Warszawski okres, oparty na poszukiwaniach malarstwa materii, zapowiadał jego późniejsze eksperymenty w obszarze sztuki abstrakcyjnej, pełnej odwołań do tradycyjnej kultury berberskiej i motywów religijnych islamu, jak również polskiej i francuskiej awangardy.

Prace Ahmeda Cherkaouiego z tego okresu powracają do Warszawy po niemal sześćdziesięciu latach, na wystawę w Zachęcie. Stanowią punkt wyjścia do prześledzenia możliwie jak największej liczby wątków związanych z twórczością marokańskich artystów w Polsce, polskich artystów w Maroku i ich obustronnych kontaktów. Od połowy lat 50. do początku lat 80. w akademiach sztuk pięknych w Warszawie i Krakowie oraz w łódzkiej Filmówce studiowało kilkunastu studentów z Maroka.

Zaprezentowane na wystawie polsko-marokańskie relacje artystyczne okazują się niezwykle ważnym świadectwem transkontynentalnej wymiany kulturalnej w latach zimnej wojny. Ukazują kolejno Warszawę, Łódź i Asilah w postaci międzynarodowego tygla, znaczących miejsc skrzyżowania kultur słowiańskich, arabskich i berberskich. We wszystkich tych projektach artystycznych — będących efektem spotkania marokańskich twórców z polskimi artystami — można zaobserwować potrzebę poszukiwań nowego wyrazu w najróżniejszych dziedzinach sztuki: malarstwie, filmie, praktykach konceptualnych i grafice artystycznej. Wnikliwe prześledzenie tych relacji pozwala lepiej zrozumieć przemiany na globalnej mapie sztuki. Zaś zaskakująca z dzisiejszej perspektywy idea zbliżenia kulturalnego Polski i Maroka okazała się odegrać tu istotną rolę.