„Tworzę sztukę szczęśliwą” – mówiła Maria Papa Rostkowska, jedna z ciekawszych rzeźbiarek XX w., której marmurowe rzeźby zaprezentowane zostaną na wystawie czasowej w Starej Oranżerii.

„Rzeźba – najpełniejsza forma sztuki”

Ekspozycja powstała dzięki współpracy z rodziną Marii Papy Rostkowskiej i objęta została honorowym patronatem Ambasady Włoch oraz Francji. Wystawę tworzy 25 marmurowych rzeźb artystki, wśród których są takie dzieła, jak „Duży Anioł”, „Gaja”, „Jednorożec”, „Ptak szczęścia” czy „Pocałunek”. Wykonana z białego marmuru „Obietnica szczęścia”, również wchodząca w skład ekspozycji, została podarowana Muzeum Łazienki Królewskie przez syna artystki, Nicolasa Rostkowskiego.

W prezentowanych dziełach rzeźbiarka poruszyła tak istotne tematy, jak: miłość, macierzyństwo i waleczność; przywołała też symboliczne postaci anioła, wojownika, ptaka, Pegaza oraz Wenus. „Rzeźba jest dla mnie najpełniejszą formą sztuki. Rzeźba współczesna, niefiguratywna pozwala na odkrywanie rzeczywistości, która jest w nas samych, a to co innego niż kopiowanie natury” – mówiła Maria Papa Rostkowska.

Choć formalnie jej rzeźby zmierzają w stronę abstrakcji i aluzyjności, pozostają konkretne i łatwe do odczytania. Zarówno aspekt formalny, jak i przekazywane treści sytuują prace Marii Papy Rostkowskiej w przekraczającej granice epok tradycji rzeźby klasycznej, stanowiącej trzon XVIII-wiecznej kolekcji Stanisława Augusta. Zestawienie w przestrzeni Starej Oranżerii powstałych w kamieniu dzieł artystki z królewskimi gipsami i marmurami otwiera dialog, który toczy się z pominięciem kontekstów historycznych i stylistycznych. Do głosu dochodzi rzeźbiarski warsztat, a głównymi argumentami są materiał, sposób jego wykończenia oraz relacja artystycznej formy z przestrzenią.

Maria Papa Rostkowska (1923-2008), z wykształcenia malarka i projektantka, spełnienie twórcze i międzynarodową rozpoznawalność osiągnęła w rzeźbie. W czasie wojny uczyła się w Żeńskiej Szkole Rysunku Budowlanego im. Jastrzębowskiego w Warszawie, pod której nazwą, ze względów konspiracyjnych, krył się bogaty program edukacyjny, obejmujący m.in. takie przedmioty, jak: projektowanie, rysunek, grafika czy formy architektoniczne. Pochodzące z tego okresu prace artystki spłonęły podczas powstania warszawskiego. W 1943 r. malarka wyszła za mąż za Ludwika  Rostkowskiego, z którym w czasie okupacji ratowała Żydów z warszawskiego getta, a jako żołnierka aktywnie uczestniczyła w walkach, za co została odznaczona Orderem Wojennym Virtuti Militari. W 1945 r. urodził się jedyny syn pary, Mikołaj Zbigniew Rostkowski.  Od 1950 r. artystka zawodowo związała się z Akademią Sztuk Pięknych w Sopocie i Warszawie, pełniąc obowiązki asystentki w pracowni prof. Janusza Strzałeckiego. Brała wówczas udział w najważniejszych wystawach zbiorowych i festiwalach sztuki w Polsce, prezentując głównie malarskie portrety (lata 1950-57). Istotny w życiu artystki okazał się wyjazd do Paryża w 1957 r. i ślub z Giuseppe Antonim Leonardem Papą (używającym pseudonimu „Gualtieri Papa di San Lazzaro”), sycylijskim pisarzem, dziennikarzem, krytykiem sztuki, wydawcą pisma artystycznego „XXe Siécle”. Podczas wspólnych wakacji we włoskiej Albisoli Maria Papa Rostkowska podjęła pierwsze próby rzeźby w ceramice; tworzyła talerze i reliefy oraz abstrakcyjne formy przestrzenne. Od tego czasu to właśnie rzeźba pochłonęła ją bez reszty. Od końca lat 50. eksperymentowała z terakotą i odlewami z brązu oraz brała udział w licznych wystawach zbiorowych we Francji i Włoszech. Pierwsza wystawa indywidualna artystki miała miejsce w 1961 r. w mediolańskiej Galleria del Naviglio. Przełomem w jej twórczości była pierwsza praca w kamieniu w 1966 r. W tym samym roku otrzymała prestiżową nagrodę Fundacji Williama i Nomy Copleyów, dzięki poparciu Hansa Arpa i Lucio Fontany. Od tej pory rzeźbiła już niemal wyłącznie w marmurze. Trzydzieści lat spędziła we Włoszech w Pietrasanta, w  okolicach Carrary, znanej ze złóż wyjątkowej jakości marmurów, gdzie pracowała w swoim studio w Marbrerie Henraux. Rzeźbiła bezpośrednio w materiale, więc ostateczny kształt pracy wyznaczał proces twórczy, a nie szczegółowo opracowany wstępny model. Artystka wykonywała zarówno mniejsze formy, jak i monumentalne kompozycje, prezentowane w przestrzeniach publicznych. Jej rzeźby brały udział w około stu wystawach w Europie (m.in. salony paryskie, Rawenna, Mediolan, Warszawa), a także poza nią (Japonia). Maria Papa Rostkowska wykonała w sumie ponad 300 prac w kamieniu. Część z nich znajduje się obecnie w kolekcjach muzealnych i prywatnych na całym świecie, m.in. w Polsce, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych oraz we Francji i Włoszech.