Pokaz w Europeum

Wernisaż: 16 lutego 2021 r.
Muzeum Narodowe w Krakowie |
Ośrodek Kultury Europejskiej Europeum
Wystawa czynna do: 21 marca 2021 r.

Giovanni Battista Salvi (1609—1685), znany szerzej jako Sassoferrato, od nazwy rodzinnej miejscowości, był włoskim malarzem baroku specjalizującym się przede wszystkim w portretach i obrazach religijnych.

Za pośrednictwem swojego mistrza, Domenichina (1581—1641), przejął elementy stylu Annibale Carracciego (1560—1609) i Guido Reniego (1575—1642), aktywnych przede wszystkim w Bolonii i Rzymie. Annibale był jednym z założycieli Accademii degli Incamminati (1582), której eklektyczny styl służył osiągnięciu ideału opartego na dziełach wielkich mistrzów włoskiego renesansu – Rafaela, Michała Anioła, Tycjana i Correggia.

Sassoferrato, aktywny głównie w Rzymie, zasłynął przede wszystkim z licznych wizerunków Madonn z Dzieciątkiem, których miękki styl i harmonijna kompozycja wywodziły się ze sztuki Rafaela oraz stawiającej ją za wzór szkoły bolońskiej. Sassoferrato potrafił tak perfekcyjnie naśladować twórczość Rafaela czy Perugina, których obrazy często kopiował, że w XIX wieku jego dzieła często były uznawane za XVI-wieczne.

W obrazie Madonna z Dzieciątkiem – najnowszym depozycie MNK prezentowanym w EUROPEUM w dniach od 16 lutego do 21 marca 2021 – odnaleźć można najważniejsze cechy malarstwa Sassoferrata: kobiecą delikatność i wdzięk Matki Boskiej, słodycz intymnej sceny, ukazanej za pomocą klasycznej linii, miękkiego modelunku światłocieniowego i łagodnie zestawionych barw. Tego typu przedstawienia dewocyjne odpowiadały potrzebom Kościoła po soborze trydenckim i cieszyły się dużą popularnością wśród prywatnych odbiorców.

Temperament artystyczny Sassoferrata, jednego z czołowych reprezentantów nurtu klasycznego w rzymskim malarstwie barokowym, został zdeterminowany przede wszystkim przez wpływ wcześniejszych malarzy i predylekcję do archaizacji, jednak postrzeganie jego dorobku jedynie przez pryzmat licznych kopii i pastiszów, które wykonywał, nie oddaje wszechstronności malarza. Jego dogłębne zrozumienie stylu i szczegółowa znajomość twórczości XVI-wiecznych mistrzów są wyjątkowe, a bliższe poznanie sztuki tego artysty pozwala także lepiej zrozumieć zainteresowanie tradycją szkoły Rafaela i odniesienia do przeszłości w sztuce włoskiego seicenta.